O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti


So’z  o’zgartirishdagi  grammatik  xatoliklar



Download 2,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet114/163
Sana31.12.2021
Hajmi2,12 Mb.
#279679
1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   ...   163
Bog'liq
Nutq ostirish nazariyasi va metodikasi

So’z  o’zgartirishdagi  grammatik  xatoliklar.  Bolalar  nutqdagi  so’zni  odatda,  turlash 
yoki kelishtirishning mahsuldor turi asosida o’zgartiradilar, samarasiz turni ular odatda, kechrok 
o’zlashtiradilar,  agarda  bu  borada  ularga  yordam  berilmasa,  so’z  o’zgartirishdagi  xatoliklar 
maktabgacha «umr ko’radi», maktabda esa ularni tuzatish ancha kiyin kechadi. 
 So’z  o’zgartirishning  samarasiz  turiga  kichik  so’zlar  guruhi,  ya’ni  yemok,  yurmok, 
o’smok kabi fe’llar (ularning har biri alohida tuslanish guruhini tashkil kiladi), nom, ism kabi har 
xil turlanadigan otlar (10 ta so’z) va boshkalar kiradi, birok bu so’zlar nutqda uchraydi, shuning 
uchun ularning xato o’zgartirilganligini doimo paykash mumkin.  
Bunday  turdagi  xatoliklardan  ayrimlarini  misol  sifati  keltiramiz 
(bu  yerga  ushbu 
misolning o’zbekcha varianti ko’ilishi kerak
). 
Bolalar  odatda,  nutqda  fe’lning  sifatdosh  oborotlari  va  ravishdosh 
(deprichastie?)
 
shakllaridan foydalanishni bilmaydilar, chunki ular buni kattalar nutqida juda eshitadilar: kattalar 
bolalarning  tushunmay  kolishlaridan  ko’rkib  bunday  grammatik  shakllarni  iloji  boricha  kam 
ko’llashga  intiladilar,  okibatda,  bolalar  maktabda  uni  o’zlashtirishga  tayyor  bo’lmaydilar. 
Natijada bolalar nutqi grammatik jihatdan birlashtirilgan nutq bo’lib koladi. 


 
116 
Tarbiyachi  (va  ota-ona)    bolalarning  shevaga  oid  nuksonlariga  ham  e’tiborni  karatishi 
zarur (shu yerga o’zbekcha variantdagi misol ko’ish kerak). Kayd etish lozimki, bolalar nutqida 
sheva  bilan  bog’liq  nuksonlarni  bartaraf  etish  ancha  kiyin,  chunki  bola  uyda,  ba’zan  bolalar 
bog’chasida ham doimo kattalarning shevaga xos nutqini eshitadi. 
 

Download 2,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   110   111   112   113   114   115   116   117   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish