O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiyot

Suyak shakllari: 
suyaklar 4 xil shaklda bo`ladi.
Naysimon suyaklar. Bular o`z navbatida ikki xil bo`ladi. Uzun naysimon 
suyaklar ularga 
е
lka, bilak, son, boldir suyaklari kiradi. Kaltanaysimon suyaklarga 
esa qo`l va oyoqlarning kaft va barmoq suyaklari kiradi.
G`ovak suyaklar. Bular ham ikki xil uzun g`ovaksimon suyaklar bularga 
qovurg`a, to`sh, o`mrov suyaklari, kalta g`ovak suyaklarga esa umurtqa, qo`l va 
oyoqlarning kaft, kaft usti suyaklari kiradi.
Yassi suyaklar. Bu suyaklarga bosh suyagidagi t
е
pa, ensa, yuz, kurak va 
chanoq suyaklari kiradi.
G`albirsimon suyaklar. Yuqori jag`, p
е
shona, bosh suyagining pastki asos 
qismidagi ponasimon va g`albirsimon suyaklar kiradi.
Suyaklarning birikishi
. Odam tanasidagi suyaklarning barchasi bir-biri 
bilan ikki xil:harakatsiz va harakatli birikadi. 
Suyaklarning harakatsiz birikishiga bosh, umurtqa, chanoq suyaklarining 
bir-biri bilan tutashuvi misol bo'ladi. Ular boylamlar, tog'aylar, suyak choklari 
yordamida bir-biriga birikadi. Bosh suyagi peshona, tepa, chakka, ensa kabi 
alohida suyaklardan iborat bo'lib, bola o'sgan sari chok yordamida bir-biriga 
birikib, yaxlit bosh suyagini hosil qiladi. Bu suyaklar bir-biriga uzluksiz-zich 
birikkanligi uchun harakatsiz bo'ladi. 
Suyaklarning harakatli, ya'ni bo'g'im hosil qilib birikishiga qo'l va 
oyoqlarning bo'g'imlari kiradi: yelka, tirsak, kaft usti, son-chanoq, tizza, boldir-
tovon hamda qo'l va oyoq panja suyaklarining bir-biri bilan bo'g'im hosil qilib 

---

83 
birikishi misol bo'ladi. Bo'g'im hosil qilib birikuvchi 2 ta suyakdan birining uchi 
qavariq, silliq, ikkinchisining uchi esa botiqroq bo'ladi. Bo'g'im 3 qismdan: 
bo'g'im xaltachasi, suyaklarning birikish yuzasi va bo'g'im bo'shlig'idan iborat. 
Bo'g'im xaltachasi tashqi va ichki qavatdan tashkil topgan. Ichki qavatning 
pardasidan moysimon sinoviy suyuqlik (bo'g'im moyi) ishlab chiqariladi. Bu 
suyuqlik bo'g'im yuzasini moylab ishqalanishni kamaytiradi. Bo'g'im tashqi 
tomondan paylar bilan o'ralib, uning mustahkamligini ta'minlaydi.