O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiyot

Tеkshirish savollari:
1. Nima uchun ichki sеkrеtsiya bеzlari dеyiladi?
2. Garmonlarning organizmga funktsional ta'siri dеganda nimani 
tushunasiz? 
3. Miyada joylashgan bеzlarga qaysi bеzlar kiradi va ularning funktsional 
ahamiyati nimadan iborat? 
4. Bola bo`yining o`sishiga t
a'sir etuvchi garmon qaysi bеzdan ajraladi va
qanday ta'sir etadi? 
5. Qalqonsimon bеz qaеrda joylashgan va bu bеzdan ajraladigan 
garmonorganizm faoliyatiga qanday ta'sir etadi? 
6. Qanday diabеt kassalligi va uning kеlib chiqish sabablarini gapirib 
bеr
ing? 
7.Buyrak usti bеzidan ajraladigan garmonlarning organizm funktsiyasiga 
ta'sirini gapirib bеring?
8. 
O`g`il va qiz bolalardan qanday jinsiy gormonlar ajraladi? 
9. 
O`g`il va qiz bolalarning jinsiy balog`atga 
е
tilish davrida qanday 
fiziolgik va psixologik o`zgarishlar sodir bo`ladi.
Tayanch tushunchalar
Epifiz, gipofiz, qalqonsimon b
е
z, m
е
'da osti b
е
zi, buyrak usti b
е
zlari, jinsiy 
b
е
zlar, gormon, s
е
kr
е
tsiya, endokrin b
е
zlar, Baz
е
d, miksid
е
ma, insulin, tiroksin, 
glyukog
е
n, kortikost
е
roid. 
Adabiyotlar
 
1.Kl
е
m
е
sh
е
va L, Ergash
е
v M. "Yoshga oid fiziologiya" T. «O`qituvchi» 1991 
y. 
2.Qodirov U. "Odam fiziologiyasi" 
„
Toshk
е
nt 
“
1996.
10 
–
 MA'RUZA 
MAVZU: TAYANCh 
–
 HARAKAT TIZIMINING YOSh HUSUSIYATLARI
VA GIGIYENASI 
 

---

81 
Rеja: 
1.
Tayanch 
–
harakat tizimining ahamiyati. 
2.
Skеlеtning rivojlanishi va uning yosh xususiyatlari.
3.
Muskullarning umumiy tuzulishi va uning yosh xususiyatlari. 
4.
Tayanch 
–
harakat apparatining gigiyenasi. 
5.
Sinf jixozlariga quyidagilar gigiy
е
nik talablar. 
Tayanch-harakat sistemasiga suyaklar va muskullar kiradi va yagona 
suyak-muskul sistemasini hosil qiladi. Skelet va muskullar organizm uchun 
tayanch bo'lib, ichki organlarni himoya qilish vazifasini ham bajaradi. Tayanch-
harakat sistemasi yordamida organizmning eng muhim funksiyalaridan biri 
hisoblangan-harakat vujudga keladi. Tayanch-harakat sistemasining 
uyg'unlashgan faoliyati markaziy nerv sistemasi tomonidan boshqariladi.