O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiy fanlar fakultеti

Сийдик йўли буйрак жомидан сийдикни қовуққаўтказиб берувчи най 
бўлиб, катта одамларда узунлиги 25-30 см., диаметри 6-8 мм.га тенг. У 
жойлашишига кўра икки, яъни қорин ва чаноқ қисмларига бўлинади. Сийдик 
йўли буйрак дарвозасидан чиқиб, қорин пардасининг орқа томонидан пастга 
қараб йўналади ва қовуққа очилади. Аёллар сийдик йўли эркакларникига 
нисбатан 2-3 см қисқа бўлади. 
Сийдик пуфаги (қовуқ) кичик чаноқ бўшлиғида, қов бирлашмаси 
орқасида жойлашган бўлиб, унинг ҳажми ўртача 500-700 мл.га тенг. Унга 
сийдик моддаси йиғилади ва уни сийдик чиқарув канали орқали вақти-вақти 
билан ташқарига чиқариб беради. Сийдик пуфаги аёлларда сийдик ва жинсий
йўлларини ажратиб турувчи диафрагманинг устида, эркакларда эса простата 
безининг устида жойлашади. У буйрак жоми билан ва ундан бошланадиган 
сийдик йўли орқали туташиб туради. Сийдик пуфагининг шакли, катта-
кичиклиги ва ҳолати унда сийдик моддасининг йиғилишига боғлиқ. Қовуқ 
девори 4 қаватдан, яъни шиллиқ, шиллиқ ости, мускул ва адвентиция 
қаватларидан ташкил топган. Сийдик пуфагида қуйидаги қисмлар тафовут 
қилинади: юқорига ва олдинга йуналган учи, энг катта ўрта қисми-танаси 
ҳамда пастки кенгайган-туб қисмлари.
Эркакларнинг сийдик чиқарув канали қовуқдан бошланиб, 
олатнинг бошида ташқи тешик билан тугайди. Узунлиги 18 см. Жойлашган 
ўрни, тузилишига кўра уч қисмга бўлинади: простата, парда, ғовак тана 
қисмларидан иборат.

---

117 
АЙИРИШ ОРГАНЛАРИ ТУЗИЛИШИ 
 
6
6-расм 
1-Буйрак; 
2-Мия моддаси; 
3-Буйрак жоми; 
4-Пўстлоқ моддаси; 
5-Сийдик йўли; 
6-Сийдик пуфагининг 
мускуллари; 
7-Сийдик пуфаги; 
8-Сийдик чиқариш канали 

---

118