O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti sport faoliyati va boshqaruv fakul’teti sport boshqaruvi kafedrasi jismoniy tarbiyа gigienasi va sportning tibbiy fiziologik asoslari

Yuqori haroratli sharoitlarga moslashishida yuzaga keladigan fiziologik o‘zgarishlar
Ter chiqarishda:
A) Jismoniy ish bajarishda terlash ancha tez boshlanadi, ya’ni ter chiqarishning harorat pag‘onasi pasayadi.
B) Ter chiqarish tezligi ortadi,
V) Ter tarkibida tuzlar kamayadi.
Qon va qon aylanishda.
A) Yurakning qisqarish soni pasayadi,
B) Qonning sistolik hajmi ortadi
V) Ter orqali qon oqimi ko‘payadi.
G) Tomirlarda aylanayotgan qon hajmi ortadi,
D) Ish ta’sirida qonning kuyuklashishi pasayadi,
Ye) Qonning teri tomirlariga borishning pasayishi kamayadi.
Moddalar almashinuvida:
A) Asosiy almashinuv pasayadi,
B) Yenglil ish bajarishda ishning kislorod kiymati kamayadi.
Tana haroratining boshqarilishida:
A) Tinch holatida va muskul ishida gavdaning yadro hamda kobik qismlarining harorati pasayadi,
B) Organizmning badan haroratining ortishiga chidamliligi kuchayadi.
Nafas olishda: xalloslash tez-tez va yuzaki nafas olish kamayadi. Yuqori haroratli sharoitga moslashish reaksiyasining rivojlanish darajasining, turgan gapki, kishining bunday sharoitda qancha vaqt bo‘lishiga bog‘liq, bu vaqt qanchalik uzoq bo‘lsa, reaksiya shunchalik takomillashgan bo‘ladi. bundan tashqari moslashish reaksiyasi sportchining individual xususiyatlariga, jismoniy chiniqqanligiga, shundek, sportchida oldin shakllangan moslashish reaksiyalariga ma’lum darajada bog‘liq bo‘ladi.

Nazorat savollari
1. Sportchining yuqori haroratli sharoitga adaptatsiyasi (moslashish) haqida tushuncha bering.
2. Yuqori haroratli sharoitlarda shug‘ullanish sportchi ish qobiliyatiga qanday ta’siri etadii?
3. Mushak gipertrofiyasining turlari va ularga izox bering.
4. Organizmning jismoniy ish qobiliyatini saqlash uchun,ularning suv va mineral tuzga bo‘lgan extiyoji haqida ma’lumot bering?
5. Yuqori haroratli sharoitlarga moslashishida yuzaga keladigan fiziologik o‘zgarishlar haqida ma’lumot bering.