O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

Keng bargli o‘rmonlar. Aralash o‘rmonlar janubga va g‘arbga tomon keng 

bargli o‘rmonlar bilan almashinadi. Ular o‘simlik turlarining tarkibiga ko‘ra eman-

qayinzorli,  emanzorli,  bukzorli  va  buk  qayinzorli  tiplarga  bo‘linadi.  Keng  bargli 

o‘rmonlar  G‘arbiy  YYevropada  hukmronlik  qiluvchi  tabiiy  o‘simlik  tipi 

hisoblanadi.  Sharqiy  YYevropa  tekisligida  keng  bargli  daraxtlarning  geografik 

tarqalishi  birmuncha  chegaralangan.  G ‘ a r b d a n   sharqqa  qarab  keng  bargli 

o‘rmonlarning  keskin  kamayib  borishi  iklimning  kontinentalligini  oshib  borishi 

bilan  chambarchas  bog‘liqdir.  Keng  bargli  o‘rmonlarning  tur  tarkibida  qadimiy 

turg‘ay florasining elementlari ko‘p uchraydi.  Hozirgi keng bargli o‘rmonlar ham 

turg‘ay  florasiga  uxshab  ilim  mu’tadil  okean  iqlim  sharoitida  o‘sadi  va  rivoj 

topadi. 

Bir vaqtlar keng bargli o‘rmonlar Fransiyaning Atlantika okeani sohillaridan 

va Britaniya orollaridan Karpat tog‘lari va Visla daryosigacha bo‘lgan hududlarni 

qoplab  olgan.  Ular  faqat  tekisliklarda  keng  tarkalib  qolmasdan  balki  tog‘  yon 

bag‘rlari  bo‘ylab  dengiz  satxidan  bir  necha  yuz  metr  balandlikkacha  ham 

ko‘tarilgan. Emanzorli keng bargli o‘rmonlar butun Buyuk Britaniyani va G‘arbiy 

Franpiyani,  bukzorlar  va  eman-bukzor  o‘rmonlar  Shimoliy  Fransiya,  Yutlandiya, 

Skandinaviyaning janubini va Boltiq dengizining janubiy sohillarini egallab olgan. 

Bu  joylarning  asosiy  o‘rmon  hosil  qiluvchi  o‘rmon  turi  YYevropa  buki 

hisoblanadi. ’uk tipik dengiz iqlimi daraxtidir. Eman esa YYevropaning g‘arbiy va 

sharqiy rayonlarida bemalol o‘saveradi. 

Hozirgi  vaqtda  G‘arbiy  YYevropa  mu’tadil  mintaqasining  25%  xududi 

o‘rmonlar bilan qoplangan. Keng bargli o‘rmonlarning katta qismi ikkilamchi past 

bo‘yli  daraxtlar  bilan  almashingan.  Bu  yerdagi  ikkilamchi  antropogen  o‘rmonlar 

orasida igna bargli daraxtlar yel, pixta, oddiy qarag‘ay, dengiz bo‘yi qarag‘ayi ko‘p 

uchraydi.  Shunday  qilib,  kiyingi  yillarda  YYevropada  keng  bargli  o‘rmonlarning 

maydoni keskin qisqaribgina qolmasdan, balki, ularning o‘rnida va tarkibida igna 

bargli  daraxtlar  turi  ham  oshib  bormoqda.  Agarda  Parij  havzasi,  Markaziy 

YYevropa, Germaniya hududdaridagi keng bargli o‘rmonlarga nazar tashlasangiz, 

ular  haqiqiy  keng bargli o‘rmonlarni  emas,  balki aralash  (kengbargli  igna bargli) 

o‘rmonlarni eslatadi.