O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

O‘rmonlar  zonasi.  Tabiatga  inson  xo‘jalik  faoliyatining  ta’sir  doirasi 

kuchaymasdan  oldin  Yer  yuzida  o‘rmonlarning  umumiy  maydoni  7,5  mlrd.  ga 

atrofida  bo‘lgan.  Hozirgi  vaqtda  esa  ularning  maydoni  3,26  mlrd.  ga  ni  tashkil 

etadi.  Shundan  qariyb  yarmiga  yaqini  Yevrosiyo  o‘rmonlariga  to‘g‘ri  keladi. 

O‘rmonlar  zonasi  zonal  farqlariga  ko‘ra  shimoldan  janubga  tomon  tayga,  aralash 

o‘rmonlar  va  keng  bargli  o‘rmonlar  zonachalariga  bo‘linadi.  O‘rmon 

massivlarining  asosiy  maydoni  tekisliklarda  va  nisbatan  kamroq  maydoni  tog‘li 

o‘lkalarda joylashgan. 

---

Tayga.  Bu  o‘simlik  zonachasida  asosan  igna  bargli  o‘rmonlar-tilog‘ochlar, 

karagaylar  va  yellar  hukmronlik  qiladi.  Fennoskandiya  taygasida  YYevropa  yeli, 

Sharqiy  YYevropa  taygasida  YYevropa  va  Sibir  yeli,  karagay,  uning  shimoli-

sharqida Sibir pixtasi, Sukachyov talog‘ochi, Sibir kedri ko‘pchilikni tashkil etadi. 

Sibir  taygasida  o‘rmon  hosil  qiluvchi  asosiy  daraxtlar  yel,  Sibir  pixtasi,  qaragay, 

Sibir va Dauriya tilog‘ochi, kedr va oq qarag‘aylardir. Bu daraxtlarning geografik 

tarqalishiga  iqlim  sharoiti  bilan  bir  qatorda  tabiatning  butun  tabiiy-tarixiy 

rivojlanish jarayoni ham ta’sir etgan. 

 Sibir  qarag‘ayi  Sharqiy  YYevropa  taygasining  barcha  qismida  uchraydi. 

YYevropa  qarag‘ayi  Fennoskandiyadan  boshlab,  sharqda  Qozon  atrofigacha 

boradi.  Sukachyov  tilog‘ochi  g‘arbda  Oq  dengiz  va  Onega  ko‘li  sohillarigacha, 

Sibir  pixtasi  Suxona  daryosining  boshlanish  joylariga  qadar  tarqalgan.  Dauriya 

tilog‘ochi  Yeniseydan  sharq  tomonda  yirik  o‘rmon  Massivlarini  tashkil  etadi. 

Uning ildiz tizimi ko‘p yillik muzloqlar ustida gorizontal ravishda yotadi. Sharqiy 

Sibirda  kedr  daraxti  keng  tarqalgan  bo‘lib,  u  Sharqiy  YYevropada  Pechora 

xavzasining g‘arbiy qismigacha boradi. Uzok Sharq taygasida Oxota florasiga xos 

bo‘lgan Ayan  yeli, Bolqon yarim orolida usadigan yelga uxshash pustloqli pixta, 

toshqayin uchraydi.