O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Kasallik rivojlanishi. Bahorda harorat 2^oS dan oshganda va novdalar 24 soat va undan ko’proq vaqt davomida nam sharoitda bo’lganida sklerosiylar ustida ko’plab konidiyalar hosil bo’ladi. Yomg’ir paytida shilimshiq modda eriydi, konidiyalar yomg’ir tomchilari va shamol bilan tokning yashil qismlariga tarqaladi hamda tomchi namlik mavjud bo’lganida ularda birlamchi zararlanish qo’zg’atadi. O’zbekistonda kasallikning birinchi belgilari mart oxiri – aprel oyi boshlarida ko’rinadi. Yangidan zararlangan to’qimalarda konidiyalar rivojlanadi va kasallik tarqalishi davom etadi. Zamburug’ bir mavsumda 30 tagacha avlod beradi. Askosporalar ham 2-32^oS haroratda o’sishi va tokda birlamchi zararlanish qo’zg’atishi mumkin, ammo ular juda kam uchraydi va antraknoz tarqalishida rol o’ynamaydi. Antraknoz rivojlanishiga ta’sir qiluvchi asosiy faktorlar harorat va havoning nisbiy namligidir. Tez-tez yomg’ir va jala yog’ilishi kuzatiladigan mavsumlarda kasallik ayniqsa kuchli rivojlanadi. Zamburug’ konidiyalari 2-32^oS orasida (optimum 24-26^oS) o’sishi va tokni zararlashi mumkin. Inkubasion davr navga, novda va barglarning yoshligiga bog’liq. Chidamsiz navlarda bu davr 2^oS da 13 kun, 24-32^oS da 3-4 kunni tashkil etadi. Bir mavsumda qo’zg’atuvchi 30 tagacha avlod beradi. Tok navlarining antraknozga chidamliligi har xil. Nimrang, Oq Husayni, Kattaqo’rg’on, Hindogni, Halili, Oq Toifa, Muskat, Qora Kishmish, Oq Kishmish, Pushti Kishmish, Echkiemar, Go’zal Qora, Chillaki va Charos navlari kuchli (42-94%), Pushti Toifa, Pushti Parkent, Soyaki va Rkasiteli o’rtacha (14-33%) darajada zararlanadi, Tarnau va Mirnыy navlari chidamli (zararlanishi 5% gacha). Mevasi rangli va nordonroq uzum navlari kamroq zararlanadi. Umuman olganda Markaziy Osiyoda o’stiriladigan tok navlari Yevropa navlariga nisbatan antraknoz bilan kuchliroq zararlanadi.