O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Kasallik rivojlanishi. Zamburug’ asosan to’kilgan barglarda oosporalari bilan va kurtaklarda miseliy bilan qishlaydi. Bahorda harorat 11^oS ga yetganda (11-32^oS, optimum 23-25^oS da) oospora suv tomchisida o’sib, sporangiy hosil qiladi. Oosporalar o’sishi 1-2 oyga cho’ziladi. Sporangiylar yomg’ir va shamol bilan o’simlikka tushadi, o’sadi, hosil bo’lgan zoosporalar suv tomchisida harakatlanib, o’simlik teshikchalari yonida xivchinchalarini yo’qotadi, sistaga aylanadi, o’sadi, paydo bo’lgan murtak naychasi bilan o’simlik teshikchasiga kirib, zararlaydi. Zararlangan o’simlik to’qimalarida zamburug’ning nojinsiy sporangiofora, sporangiy va zoosporalari rivojlanadi, zoosporalar yomg’ir va shamol bilan boshqa o’simliklarga tushadi va zararlaydi. Bir mavsumda zamburug’ 7-16 jinssiz avlod beradi. Sporangiofora va sporangiylar teshiklardan 95-100% namlik (yomg’ir yoki yaxshi shabnam tushganda), 11-30^oS (optimum 18-24^oS) harorat va 4 soat davomida yorug’lik bo’lmagan sharoitda (kechasi) chiqadi va zoosporalar hosil qiladi. Sporangiylar suv tomchisida o’sishi, zoosporalar chiqishi va o’simlikni zararlashi 12-13^oS da boshlanadi (optimum 18-25^oS, maksimum 29-30^oS). Harorat va namlik bilan bog’liq holda o’simlik zararlanishi va unda yangi sporalar hosil bo’lishi orasida 4-12 kun o’tadi. Kasallikning yashirin davri 61^oS ga teng bo’lgan samarali harorat (7,9^oS dan yuqorilari hisoblanadi) yig’indisi bilan ifodalanadi. Soxta un-shudring kuchli rivojlanishi kuchli yomg’irlar va 10-30^oS (optimum 24-26^oS) harorat mavjud bo’lishi bilan belgilanadi. Ob-havo sernam yillari O’zbekistonda kasallik uchraydigan mintaqalarda may-iyun oylarida katta maydonlarga tarqalishi va tokni kuchli zararlashi mumkin. Pushti Toifa, Nimrang, Husayni, Qora va Oq Kishmish, Nimrang Muskat va Risling kabi navlar kuchli, Bayan Shirin, Rkasiteli, Qora Mayskiy, Kuljinskiy, Rkasiteli, Tarnau va Mirnыy navlari nisbatan kamroq zararlanadi.