O'zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

2. SHarq mutafakkirlarining pedagogika nazariyasiga qo‘shgan xissalari
O‘rta asr ijtimoiy-falsafiy fikr taraqqiyoti mutafakkir Abu Nasr Forobiy nomi bilan bog‘liq. 
Mashhur yunon faylasufi Arastudan keyin SHarqda o‘z bilim, fikr doirasining kengligi bilan nom 
chiqargan Forobiy yirik mutafakkir - «Muallimi soniy» - «Ikkinchi muallim» deb ataydilar.
Forobiy ta’lim-tarbiyaga bag‘ishlagan asarlarida ta’lim-tarbiyaning muhimligi, unda nimalarga 
e’tibor berish zarurligi, ta’lim-tarbiya usullari va uslubi haqida fikr yuritadi. «Fozil odamlar shahri», 
«Baxt-saodatga erishuv to‘g‘risida» kabi asarlarnda ijtimoiy-tarbiyaviy qarashlari o‘z ifodasini topgan.
SHarqda «SHayx ar-Rais» nomi bilan mashhur bo‘lgan allomalardan biri o‘rta asr buyuk 
mutafakkiri Abu Ali ibn Sinodir. Ibn Sino ham boshqa zamondosh qomusiy olimlar qatori 
matematika,   astronomiya,  fizika,   kimyo,   biologiya,   tibbiyot,   dorishunoslik,   ruhshunoslik, 
fiziologiya, falsafa, filologiya, ta’lim-tarbiya sohalarida ijod etgan  va dunyoga mashxur yirik 
asarlar meros qoldirgan olim.
Allomadan keyigi avlodlarga 250 dan ortiq ilmiy asar boy meros bo‘lib qoldi.
Abu Ali ibn Sinoning «Al-qonun», «Donishnoma», «Ash-SHifo», «An-Najot»  kabi asarlari shular 
jumlasidandir.
Ma’lumki,   Ibn   Sino   ham   boshqa   mutafakkirlar   kabi   o‘zinnng  ta’lim-tarbiyaga   oid 
qarashlarini ijtimoiy-falsafiy qarashlari  bilan bog‘liq holda  ifodalagai, maxsus risolalar talqin 
etgan.  SHuningdek fanlarni tasnif etadi. Bunda u biriichi o‘ringa tibbiyot  fanlarnni qo‘yadi. 
Falsafani esa ikki guruhga, ya’ni nazariy va amaliy guruhlarga bo‘ladi. Nazariy guruh kishilarni 
o‘zidan tashqaridagi borliq holati haqidagi bilimlarni egallashga yo‘llasa, amaliy qism bizga bu 
dunyoda nimalar qilish kerakligini o‘rgatadi, deydi.