O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Suv transportidagi avariyalar. 
Suvdagi yirik halokatlar va 
avariyalarning ko'pchiligi bo‗ron, dovul, tuman, muzlar sababli, 
shuningdek, kapitanlar, botsmanlar va ekipaj a‘zolarining aybi 
bilan 
sodir 
bo‘ladi. 
Avariyalar 
ko‗pincha 
kemalarni 
loyihalashtirish va qurilishidagi yanglishish va xatoliklar tufayli 
ham sodir bo'lishi mumkin. 
Yo‗lovchini muhofaza qilishning dastlabki chorasi sifatida 
kemaning yuqori sahnidagi qutqaruv kemachalariga olib 
boradigan yo'lni eslab qolishni tavsiya qilish mumkin. Chunki 
halokat paytida, ayniqsa, tutun ichra va kema yonboshga 
qiyshayib qolganda mo‘ljal olish qiyinlashadi. 
Kemadan 
tushirishdagi 
harakat.
Kemani 
to‗xtatish 
to‗g‗risidagi qarorni faqat kapitan qabul qilishini yodda tuting. 
Kemadan tushish vaqtida ekipaj a‘zolarining ko'rsatmalarini 
bajaring va quyidagi qoidalarga amal qiling: 
- birinchi navbatda qutqaruv kemalarida ayollar, bolalar, 
jarohatlanganlar va qariyalarga joy beriladi; 
-qutqaruv kemachasi yoki solga tushishdan oldin egningizga 
ko'proq issiq kiyim, ustidan qutqaruv nimchasini kiyib oling. 
Iloji bo‗lsa, kemachaga ko'rpa, qo‗shimcha kiyim, avariya 
paytida foydalaniladigan radiopriyomnik, ichimlik suvi va oziq - 

---

161 
ovqat oling; 
-agar kema bortidan suvga sakrashga majbur bo‘lsangiz, 
unda 5 metrdan ortiq bo'lmagan balandlikdan og'iz va burunni bir 
qo'lingiz bilan berkitib, ikkinchi qo‘lingiz bilan qutqaruv 
nimchasi barini ushlagan holda sakrang; 
-suvdagi har bir harakat issiqlik yo'qolishiga sabab bo'ladi, 
shuning uchun faqat qutqaruv vositasi tomon suzing;
-qutqaruv 
vositasiga 
chiqqandan so‗ng cho'kayotgan 
kemadan kamida 100 metr masofaga suzish zarur.