O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi samarqand davlat universiteti

Dekompressiya vaqtida qanday harakat qilish kerak? 
Bunday 
paytda ko‗rsatmani kutmasdan, zudlik bilan kislorodli niqobni 
kiyib oling. Niqobni kiymasdan turib, boshqalarga, u hattoki, 
farzandingiz bolsa ham, yordam ko‗rsatishga shoshilmang. 
Niqobni kiygan zahoti xavfsizlik kamarini taqib, keskin 
pasayishga tayyorlaning. 
Samolyotda yong'in sodir bo'lganda qanday harakat qilish 
kerak?
Yong‗in sodir bo'lganda samolyot bortida olov emas, balki 
tutun ko'proq xavf tug‗dirishi doimo yodingizda bo‘lsin. Iloji 
boricha paxtali yoki junli kiyimning namlangan bo‘laklari orqali 
nafas oling. Chiqish joyigacha egilib yoki emaklab harakat 
qiling, chunki salonning pastki qismida tutun kamroq bo‘ladi. 
Tanangizning ochiq joylarini mavjud kiyim, sharf va h.k. 
yordamida olovning bevosita ta‘siridan muhofaza qiling. 
Samolyot yerga qo‗nib to'xtagandan keyin portlash xavfi katta 
bo‘lgani uchun zudlik bilan yaqinroqdagi chiqish eshigiga 
boring. Agar o‗tish yo'lidan yurishning iloji bo‘lmasa, 
kreslolarning suyanchig'ini tushirib, ular orqali o‗ting. 
Evakuatsiya vaqtida buyumlarni tashlang va ochiq olov yoki 
kuchli tutun yaqinidagi lyuklar orqali tashqariga chiqishdan voz 
keching. 
Samolyotdan chiqqaningizdan so‗ng iloji boricha undan 
uzoqlashing va portlash ehtimoli bo‘lgani uchun boshingizni 

---

160 
qo'llaringiz bilan berkitgan holda yerga yotib o ling. 
Har qanday vaziyatda ham vahimaga berilmasdan, dadil 
harakat qiling, bu sizning omon qolishingizga yordam beradi.
«Qattiq» qo'nishda va undan keyin qanday harakat qilish 
kerak?
Har bir uchish va qo'nishdan oldin xavfsizlik kamarini 
puxta taqing. U iloji boricha bo‗ksangizdan pastda zich taqilgan 
bo'lishi kerak. Boshingiz tepasida tushib ketishi mumkin bo'lgan 
buyum bor-yo‗qligini tekshiring. 
Uchish va qo'nish paytidagi avariyalar to'satdan sodir 
bo'ladi, shuning uchun tutun, keskin pasayish, dvigatell arning 
to'xtab qolishi va hokazolarga e‘tibor bering. Cho‗ntaklaringizni 
o'tkir tig'li buyumlardan bo'shating, egiling va qo‘llaringizni 
tizzangiz tagida birlashtiring. Boshingizni tizzangizga qo‗ying 
yoki iloji boricha pastroqqa tushiring. Oyog‗ingizni polga tirab, 
sal uzoqroq qilib uzating (lekin oldindagi kreslo tagiga emas). 
Zarb vaqtida mushaklaringizni tarang qilib, kattaroq zo'riqishga 
tayyor turing. Har qanday vaziyatda ham samolyot to‘liq 
to'xtamagunicha joyingizdan siljimang, vahima ko‗tarmang.