O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

Nima uchun birinchi masalada oraliq vaqtlar qo`shiladi, ikkinchi masalada ayriladi?
538. Quyidagi masalaning yechilishini o`quvchilarga qanday maqsadda taklif qilish mumkin?
«100 kg lavlagini qayta ishlagandan keyin 16 kg shakar chiqadi. 1 t lavlagidan necha kilogramm shakar chiqadi? 3 t danchi? 5 t danchi?
539. «Bir qop shakarning massasi 50 kg. Do`konda tushlikkacha 3 qop va tushdan keyin 5 qop shakar sotildi. Shu kuni hammasi bo`lib necha kilogramm shakar sotilgan?». Masalani ikki usulda yeching. Masalani yechishning qaysi usulini qulay deb hisoblaysiz? Nima uchun?
540. Quyidagi masalani yechishda o`quvchilarning fikrlarini keltiring: «Maktab tajriba maydonidan 100 kg kartoshka yig`ishtirib olindi. Kartoshkaning 5 dan bir qismi urug`lik uchun qoldirildi, qolgan hosil maktab oshxonasiga topshirildi. Necha kilogramm maktab oshxonasiga topshirildi?».
541. Quyidagi masalani o`qituvchi o`quvchilarga qanday maqsadda taklif qildi: «O`zbekistonda birinchi planetariy 1963-yilda Toshkent shahrida qurilgan. Bu yil planetariy ish boshlanganiga necha yil to’ladi? Planitariy nechanchi yili o`zining 100 yilligini nishonlaydi?».
542. Proportsional bo`lishga doir masalalarga aylantiring:
1) «Ikkita tumanga 10000 ta darslik bir xil qutilarda jo`natildi: birinchi tumanga -200 ta qutdi, ikkinchisiga-300 ta quti. Har bir tumanga nechta quti jo`natildi?». 2) «2 kun mobaynida muzeyda bir xil guruhlarga bo`linib 180 ta o`quvchi bordi. Birinchi kuni muzeyga 5 ta guruh, ikkinchi kuni 4 ta guruh bordi. Har bir kun mobaynida nechta o`quvchi muzey bilan tanishdi?». Ushbu ko`rinishdagi masalalarni yechishda qanday ko`rgazmalilikdan foydalanish maqsadga muvofiq?
543. Masalani yechishda tahlil qilishning qanday usulidan foydalanish maqsadga muvofiq?
«Yer maydonning uzunligi 24 m, kengligi 20 m. maydonning 1|5 qismiga sabzi, 1|4 qismiga pamidor, qolgan joyga esa bodring ekishdi. Maydonning necha metr kvadratiga bodring ekilgan?».
544. Quyidagi masalani yechishda o`quvchilar qanday xatoga yo`l qo`yishlari mumkin: «Orasidagi masofa 1 200 km bo`lagan ikkita shahardan bir vaqtda bir biriga qarab ikkita poyezd yo`lga chiqdi. Birinchi poyezd bu masofani 20 soatda, ikkinchisi esa 30 soatda o`tdi. Poyezdlar necha soatdan keyin uchrashdilar?». Xatoning oldini qanday olish mumkin?
545. Har xil usul bilan yechish talab qilingan quyidagi masala berilgan. «Ishchiga 10 soatda 30 ta detal tayyorlash topshirig’i berilgan. Ammo ishchi vaqtni tejab, har 15 minutda bittadan detal tayyorlashning uddasidan chiqdi. Ishchi tejalgan vaqt hisobiga topshirilganidan nechta ortiq detal tayyorladi»?. Masalani yechishda 10 soatni minutlar bilan almashtiring.
Masalani yechishning mumkin bo’lgan variantlarini tuzing.