O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

I-variant.
Darslikdagi rasmni ko`rib chiqish taklif qilinadi.

Keyin bolalar qog`oz varaqlaridan to`g`ri burchak modelini yasaydilar. Uning yordamida darslikdagi rasmning to`g`ri burchaklarini topadilar.

II-variant.
Doskada to`g`ri burchaklari bo`lgan va bo`lmagan ko`pburchaklar yopishtiriladi. Bolalarga to`g`ri bo`lgan va to`g`ri bo`lmagan burchaklar borligi aytiladi. Chizmali burchakda to`g`ri burchak ko`rsatiladi. O`quvchilar predmetlarning (daftar, kitob, parta) to`g`ri burchaklarini topadilar. Bolalarga burchakning to`g`rililigini ko`z bilan aniqlash qiyin. Buni tekshirish uchun to`g`ri burchak modelidan foydalanish kerak. Ushbu modelni o`zingiz yasashingiz mumkin. O`qituvchi rahbarligida to`g`ri burchakning modeli yasaladi, keyin undan to`g`ri burchakni aniqlash maqsadida foydalanadilar.
582. Dars lavhasini tahlil qiling va quyidagi savollarga javob bering: «O`qituvchi darsning har bir bosqichida o`qitishning qanday metod va usullaridan foydalanadi? Darsda o`qitishnin qanday vositalari qo`llanilgan? Darsning tarbiyaviy maqsadini qanday ta’riflash mumkin»?
Mavzu: «To`g`ri to’rtburchak». Darsning maqsadi hamma burchaklari to`g`ri bo`lgan to`rtburchak sifatida to`g`ri to’rtburchak haqida tasavvurlarni aniqlash.
I. Doskada turli rangdagi, turli materialdan tayyorlangan to’rtburchaklar joylashtirilgan, ular orasida katta, ikkita, to’rtta, to`g`ri burchakdan iborat bo`lgan to’rtburchaklar hamda bitta ham to`g`riburchakdan iborat bo`lmagan to'rtburchaklar bor. Suhbat o’tkazdiriladi. O`qituvchi: «Doskada joylashtirilgan shakllar qanday nomlanadi? (O`quvchilar: «Bular to'rtburchaklar»). To`g`ri burchak modeli yordamida aniqlang: ushbu shakllar orasida bitta to`g`ri burchakli to'rtburchak bormi?». Bolalar bunday to’rtburchakni topadilar, yechadilar va ko`rsatadilar. Keyin ular ikkita to`g`ri to'rtburchakdan iborat bo`lgan to’rtburchakni ko`rsatadilar. Keyin o`qituvchi uchta to`g`ri burchakdan iborat bo`lgan to'rtburchakni borligini aniqlashni taklif qiladi. O`quvchilar bunday to'rtburchaklarning yo`qligigi ishonch hosil qiladilar va hamma burchaklari to`g`ri bo`lgan to'rtburchak to`g`ri to'rtburchak deb nomlanishini tushuntiriladi.
II. O`quvchilar darslikdagi rasmni ko`rib chiqadilar:

Bolalar rasm tagidagi yozuvlarni o`qiydilar va savolga javob beradilar: «Nima uchun to`g`ri to'rtburchaklar har xil ranglarda bo`yalgan?». (Rang shaklining tuzulishini o`zgartirmaydi, shaklning tuzulishi rangiga bog`liq emas). Plakatdagi to`g`rito’rtburchaklarni topadilar.

III. O`quvchilar geometrik shakllar yig`masidan hamda to`g`ri to'rtburchaklarni topadilar va ularni partaga teradilar.
IV. O`qituvchi o`zi o`rab turgan atrofida to`g`ri to’rtburchak shakliga ega bo`lgan barcha predmetlarni topishni taklif qiladi. Bolalar darslikni, doskani, partani, eshikni ko`rsatadilar.
583. Quyidagi mashqlar turlari to`g`ri to'rtburchakning (bu hamma burchaklari to`g`ri bo`lgan turtbo'rchak) belgilarini ajratib ko`rsatishga yordam beradi:
1. Boshqa shakllar orasida to`g`ri to’rtburchaklarni tanib olishga doir mashqlar (chizmada va o`rab turgan atrofda).
2. Uning belgilari bo`yicha to`g`ri to'rtburchakni tanib olishga doir mashqlar.
3. Boshqa geometrik shakllarda to`g`ri to’rtburchakni yasash.