O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti Pedagogika fakultеti Boshlang`ich ta'lim metodikasi kafеdrasi

VII bob.
Geometrik material.


Boshlang`ich sinflar uchun matematika dasturida geometrik material mustaqil bo`lim sifatida ajratilmaydi. O`quv jarayonida geometriya elementlari arifmetik va algebraik savollari bilan uzviy bog’liqlikda o'rganiladi.
Geometerik materialni o'rganish 1-sinfdan boshlanadi. «10 ichida nomerlash» mavzusida bolalar nuqta, kesma bilan tanishadilar, uchburchaklar, to`rtburchaklar, beshburchaklar haqida tasavvurlar aniqlanadi. «100 ichida qo`shish va ayirish mavzusini o'rganishda o’quvchilar to'g’ri burchak, to`g`rito’rtburchak, kvadrat bilan tanishadilar. Bolalarning to'rtburchak haqidagi tasavvurlari umulashtiriladi. Keyingi sinflarda ushbu geometrik shakllar haqidagi bo`limlar kengaytiriladi va chuqurlashtiriladi.
Mavzuni o`rganish masalalari.
Geometrik shakllar haqidagi tasavvurlarini shakllantirish.
2. Chizma asboblari yordamida geometrik shakllarni chizishning amaliy ko`nikma va malakalarini ishlab chiqish.
3. O`quvchilarning fazoviy tasavvurlarini rivojlantiradi.

8.Topshiriqlar

577 Geometirik shakillar haqidagi tasavvurlari shakillantirishda o`qituvchi maqsad qilib quydagilarni qo'yadi:
1) Shaklning tuzilishi bajarilgan materyaliga, rangiga, tekislikda shakllarning joylashishiga, katta – kichikligiga bog`liq emas; 2) shaklning tuzilishi o`zi tuzilgan elimentlariga (burchaklar, uchlar, tomonlar) bog`liq. Ushbu maqsadlarning qaysilari quyidagi topshiriqlar yordamida amalag oshadi? A) Doskada turli materiallardan, turli ranglarga bo`yalgan tomonlarning, uchburchakning to`g`ri mosligi bilan uchburchaklar va to’rtburchaklar joylashgan. O`qituvchi hamma uchbarchaklarni olib bir tomonga, to'rtburchaklarni esa ikkinchi tomonga qo`yishni iltimos qiladi. B) O`qituvchi ingvidual geometrik shakllar yig`indisidan hamma uchburchaklarni olishni taklif qiladi. V) Plakatdagi hamma to’rtburchaklarni ko`rsating va ularning tomonlarini, uchlarini, burchaklarini sanab chiqing. D) Turli uzinlikdagi tasmalardan va plastilin bo`laklaridan uchburchaklarni yasang.
578. O`qituvchi topshiriqni qanday maqsadda berdi: «Hamma uchburchaklarni bo`yang. (Bolalarda turli to'rtburchaklar tasvirlangan kartochkalar bor); uchburchakning nechta tomoni, uchi, va burchagi borligini sanang» va «Plakatda hamma yashil uchburchaklarni, hamma sariq uchburchaklarni, hamma katta uchburchaklarni toping va sanang»?
579. «Matematika-1» darsligida, bolalarning ko`pburchaklar elementlari haqida, ularning xususiyatlari haqida tasavvurlarini shakllantiradigan topshiriqlarni toping. Ushbu maqsadda yana qanday mashqlar berish mumkin?
580. Kesma bilan tanishtirganda o`quvchilar ilgari o`zlashtirgan bilimlariga tayanish kerak; kesmalarni, nuqtalarni, ko`pburchaklarda, to`g`ri predmetlarda kesmalarni, nuqtalarni bolalarga to`g`ri ko`rsatishni o`rganish; amaliy mashg`ulotlarni taklif qilish. Berilgan ko`rsatmalarni «kesma» mavzusini o`rganishda aniqlashtiring.
581. O`quvchilar to`g`ri burchak bilan tanishadigan dars lavhalarini ko`rib chiqing. Qanday yondashishni tanlaysiz? Nima uchun? To`g`ri burchak tushunchasini shakllantirish maqsadida qanday amaliy topshiriqlarni taklif qilish mumkin? Qanday mashqlar yordamida to`g`ri burchak modelidan foydalanish ko`nikmasi shakllanadi?