O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti fakultet: Servis va turizm Kafedra: Xalqaro turizm va turizm servisi «Himoyaga tavsiya etildi»

To‘rtinchidan,
turistning xulq-atvor xususiyatlari ham umumiy xavfsizlik 
masalalari qatoriga kiradi. Turist turli (diniy, irqiy, siyosiy, jinoiy, madaniy va b.) 
sabablarga ko‘ra chet elliklarning kirishi taqiqlangan joylarni aniqlab olishi lozim. 
Aks holda u hayoti yoki sog‘lig‘i yoxud mahalliy qonunning buzilishi bilan bog‘liq 
og‘ir ahvolga tushib qolishi mumkin. Xususan, Indoneziyada dengiz portlariga chet 

---

46 
elliklarning kirishi taqiqlanadi. Bu taqiq buzilgan taqdirda qoidabuzarni katta 
jarima kutadi. Turkmanistonga tashrif buyurgan chet elliklar alohida hududlarga, 
hatto viloyatlarga kirishi ham taqiqlanadi.
Bundan tashqari, turli davlat tuzilmalarida ro‘yxatdan o‘tish qoidalari 
to‘g‘risida ham turistlarni ogohlantirish zarur. Masalan, diplomatik vakolat yoki 
xizmat vakolatiga ega bo‘lgan O‘zbekiston fuqarolari Hindistonga uch oydan ortiq 
muddatga kelgan taqdirda, milliy Tashqi ishlar vazirligida ro‘yxatdan o‘tishi lozim. 
Umumiy fuqarolik pasportlari bilan uch oydan ortiq muddatga kelgan 
o‘zbekistonliklar esa yetti kun ichida Ro‘yxatga olish mintaqaviy byurosida 
(shaxsan) ro‘yxatdan o‘tishi kerak. Bunda bir yil muddatga yashashga ruxsatnoma 
beriladi. Ruxsatnoma muddati keyinchalik uzaytirilishi mumkin. Vizani 
uzaytirganlik uchun ma’lum haq olinadi. Mamlakatda bo‘lish qoidalarini buzganlik 
uchun jazo – mamlakatdan chiqarib yuborish va jarimadan qoidabuzarlik 
holatlarini aniqlashgacha ushlab turish va uch oy muddatgacha qamoq jazosiga 
qadar - nazarda tutilgan. O‘zbekiston fuqarolari, chet elliklar kirishi taqiqlangan 
hududlardan tashqari, Hindiston bo‘ylab erkin harakatlanish huquqidan 
foydalanadi. Bunday hududlarga kirish uchun O‘zbekistonning chet eldagi 
muassasalari xodimlari mamlakat Tashqi ishlar vazirligidan yoki uning shtatlardagi 
bo‘limlaridan maxsus ruxsatnoma olishlari kerak.
Islandiyaga 3 oydan ortiq muddatga kelgan O‘zbekiston fuqarolari 
Immigratsiya xizmatida (boshqa shaharga kelganda politsiya xizmatida) ro‘yxatdan 
o‘tishlari va bundan keyin yashashga ruxsatnoma olishlari shart. Bunda 500 kron 
miqdorida haq olinadi. O‘zbekiston fuqarolari mamlakat bo‘ylab harakatlanishiga 
cheklashlar mavjud emas. Faqat AQSH harbiy ob’ektlari chet elliklar kirishi uchun 
taqiqlangan.
Kosta-Rikada 30 kungacha muddatga kelganlar ro‘yxatdan o‘tishi talab 
etilmaydi. Mamlakatda uzoqroq bo‘lishni istagan turistlarning vizasi yana 60 
kunga uzaytirilishi mumkin. O‘zbekiston fuqarolari mamlakat bo‘ylab 
harakatlanishiga cheklashlar bu yerda ham mavjud emas.