O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Nazorat uchun savollar:
1.Ko‘k konveyerni yaratish tartibi..
2.Ko‘k konveyer tarkibiga ko‘pyillik dukkakli va g‘allasimon o‘tlar, ularning aralashmalari.
3.Ko‘k konveyerni yaratish tartibi.
14-MAVZU: PICHANZOR VA YAYLOVLARDAN FOYDALANISH VA ULARNI YAXShILASh USULLARI.
Reja:
1. Tabiiy yaylovlarni yaxshilash.
2. Yaylovlarni yuza yaxshilash.
3. Olasiga ekish tadbiri.
4.Yaylovlarni tubdan yaxshilashning omillari.
5. Yaylovlarni tubdan yaxshilash uchun ekin ekish muddatlari.


Tayanch so’z va iboralar: yaylov, yuza yaxshilash, ozuqa, o’g’itlash, suv rejimi, o’g’itlash nisbatlari, gerbisid, qarshi ko’rashish, begona o’t.
Tabiiy yaylovlarni yaxshilash.

Yuqorida qayd qilinganidek, tabiiy yaylov tiplarining xilma-xilligi mahsuldorlik darajasi o’simlik qoplami turliligi va ozuqaviy qimmatining bir xil emasligi ularni yaxshilash chora-tadbirlarini ham har xil qo’llashni taqozo etadi, albattA*.

Dastavval shuni ta’kidlamoq joizki, yaylovlarning hosil-dorligi va ulardan olinadigan ozuqaning sifati konkret maydonlarning tuproq-iqlim sharoitlari bilan chambarchas bog’liq va ko’p jihatdan o’tloqning xo’jalik holatiga ham bog’liq bo’lib, ulardan noto’g’ri, xo’jasizlarcha foydalanish natijasida hosildorligi keskin pasayib ketmoqdA*.
Ko’pyillik ilmiy tadqiqotlar natijasiga asoslanib, kam hosilli tabiiy ozuqa maydonlarida yaxshilash chora-tadbirlarini o’tkazib, ulardan olinadigan ozuqalar hosilini 3-5 va undan ortiq barobar ko’paytirish mumkin.
Tabiiy ozuqa maydonlarini yaxshilash usullari ikki guruhga: yuza yaxshilash va tubdan yaxshilashga ajratiladi.
Yuza yaxshilash bu tabiiy yaylovning tabiiy o’simlik qoplamini buzmasdan hosildorligini oshirishga mo’ljallangan chora-tadbirlarni qo’llashdir.
Yuza yaxshilash tizimi, o’z navbatida, tabiiy o’tloqdagi o’simliklar ancha qulay suv, havo va ozuqa rejimlarini yaxshilash yo’li bilan ulardan uzoq muddat ozuqa olishga qaratilgan. Bu tadbirlar o’tloq ildizpoyali va siyrak tupli stadiyada bo’lganda samaradordir. Agar o’tloqda zich tupli o’tlar ko’payib ketgan bo’lsa, bunday ozuqa maydonlarida ekilgan pichanzor va yaylovlar barpo etish yo’li bilan yaxshilash ma’quldir. Yaylov o’simliklarining 35-45 foizini to’yimliligi yuqori bo’lgan o’tlar tashkil etsa, yuza yaxshilash maqsadga muvofiqdir. O’t qoplamida ozuqalik qiymati yuqori o’tlar ko’rsatilgandan kam bo’lsa, yuza yaxshilash tadbirlarining samarasi kam bo’ladi, bunday yerlarda tubdan yaxshilash chora-tadbirlarini o’tkazish kerak.
Tubdan yaxshilash, kam hosilli, aynigan tabiiy ozuqa maydonlarida tabiiy turlarni to’liq buzib, o’rniga ko’pyillik yuqori to’yimli ozuqabop o’t qoplami barpo etishdir.
Ayrim tadbirlar ham yuza, ham tubdan yaxshilashda bajarilishi mumkin, masalan, o’g’itlash, do’nglik, chuqurliklarni tekislash shular jumlasiga kiradi.
Cho’l zonasi yaylovlarini yuza yaxshilashning texnik usullari quyidagilardan iborat:
- tuproq suv rejimini yaxshilash;
- o’simlik qoplami ozuqa rejimini yaxshilash (o’g’itlash);
- parvarishlash (boronalash, diskalash, begona o’tlarga qarshi kurash, ishlov bermasdan ekish va boshqalar)