O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand veterinariya meditsinasi instituti

Yaylovlarni tubdan yaxshilash.
Ozuqa maydonlari hosildorligini oshirishning eng ishonchli yo’li ekilgan pichanzor va yaylovlar barpo etish, ya’ni ularni tubdan yaxshilash hisoblanadi. Ozuqa maydonlarini tubdan yaxshilash deganda, eski o’tzorni buzib, tuproqqa ishlov berib, o’rnida yangidan o’tzor barpo etish tushuniladi
Yaylovni tubdan yaxshilash tabiiy ozuqa maydonlarida yuza yaxshilash chora-tadbirlari yaxshi samara bermaydigan maydonlarda bunday ishlar o’tkazilishi maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Cho’l va adirlar sharoitida barpo etiladigan yaylovlar ko’p yil foydalanishga mo’ljallangan maydonlardir. Bir yillik pichanzor va yaylovlardan, odatda, bir vegetasiya davri davomida foydalaniladi, ya’ni bir yillik o’tlar (jo’xori, sudan o’ti) ekiladi va bu qiyalik, sho’rxok yerlarni o’zlashtirishda juda ma’qul hisoblanadi. Ko’p yillik o’tzorlar barpo etish uchun uzoq muddat hosil bera oladigan ko’pyillik o’tlar ekiladi.
Ekilgan pichanzor va yaylovlar foydalanish usuliga ko’ra pichanzor, yaylov va pichanzor-yaylovlarga ajratiladi. Markaziy Osiyoda sug’orma maydonlarda pichanzor va yaylovlar barpo etish uchun beda, qizil sebarga, esparset, oq sebarga, ko’p o’rimli mastak, oqso’xta, yaylov mastagi, ajriqbosh (betaga), suv bug’doyiq kabi o’tlar ekiladi. Bulardan tashqari, ma’lum sharoitda yuqori hosil bera oladigan, to’yimlilik qimmati yuqori, shu sharoitda yovvoyi holda o’sadigan o’tlar urug’larini ham ekish mumkin.
Chorvachilik ozuqa bazasini mustahkamlashda ekilgan pichanzor va yaylovlar alohida ahamiyat kasb etadi, chunki ular tabiiy o’tzorlarga nisbatan ancha yuqori va to’yimli ozuqa beradi. Ularning pichan hosili 1 gektar maydondan tuproq, iqlim sharoitlari, suv va o’g’itlar bilan ta’minlanishiga qarab 5-12 tonna va ortiq bo’lishi mumkin. Masalan, 1972 yilda O’zbekiston chorvachilik ilmiy tadqiqot institutida sog’in sigirlar sug’oriladigan madaniy dukkakli-g’allasimon o’tlar ekilgan yaylovlarda boqilganda sut 24 foiz ko’paygan va sut tannarxi 10 foiz kamaygan. Shunday tajribalar Qirg’iziston va Qozog’istonda ham o’tkazilgan va yaxshi samaralarga erishilgan.