O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti «bmini himoya uchun dakga tavsiya qilaman»

Munozaraning texnologik haritasi
Ishning mazmunan va 
boshqichlari
Faoliyat
O‘qituvchi
Talaba
l-bosqich tayyorlov
Munozaraning 
mavzusini aniqlaydi, uning 
maqsad va vazifalarini 
munozara qatnashchilari 
erishishi kerak bo‘lgan 
natijaga shakl beradi: 
munozarani maromda ushlab 
turadigan vazifalar, savollar 
va oraliq xulosalarni 
tayyorlaydi.
2-bosqich
Mavzuni 
aniqlaydi, 
tuzilishini,
o‘z 
mulohazalarini ma’lum qiladi 
va ta’lim oluvchilarning o‘z 
nuqtai 
nazarlarini 
bayon 
etishni taklif etadi. Munozara 
boshlarida savollar berilishi 
mumkin. 
Munozara usuli ham juda qiziqarli va samarali usul deb o’yladim bu usul 
asosan talabalarni tanqidiy fikrlashga, xotiraning rivojlanishiga imkoniyat 
yaratadi, muammoni hal qilishda o’z fikrini ochiq va erkin ifodalash mahoratini 
shakllantiradi.
35

---

Pinboard usuli
Inglizchadan: pin- mustahkamlash, board-doska.
Bu o‘qitish usulning mohiyati shundan iboratki, unda munozara yoki o‘quv 
suxbati amaliy usul bilan bog‘lanib ketadi. Uning afzallik funksiyalari 
rivojlantiruvchi va tarbiyalovchi vazifadir: talabalarda muloqot yuritish va 
munozara olib borish madaniyati shakllanadi, o‘z fikrini faqat og‘zaki emas, balki 
yozma ravishda bayon etish mahorati, mantiqiy va tizimli fikr yuritish ko‘nikmasi 
rivojlanadi.
Pinbord usulnning texnalogik haritasi
Ish bosqichlari 
va tarkibi
Faoliyat
O’qituvchi
Talaba
1-bosqich. 
Tayyorlov
Mavzuni aniqlaydi, maqsadni 
i f o d a e t a di, natija va baholash 
mezolarni aniqlaydi. Qiziqtiruvchi 
(muzokarani) savol va asosiy 
fikrlarni shakllantiradi.
2-bosqich. 
Mavzuni Ishlash
Mavzu tuzilishini aniqlaydi, o‘z 
mulohazalarini bildiradi va 
talabalarga o‘z nuqtai nazarlarini 
bayon etishni taklif etadi.
«Pinbord» usulini tushuntiradi. 
Munozara boshlanishini tezlash-
tirish uchun bir nechta tayyor-
langan savollarni berish mumkin.
Munozara vaqtida mavzuni 
ishlab chiqadilar.
3-bosqich. O‘z
xulosalarini 
yozma bayon 
etish
Kuzatadi.
Monozara
davomida 
shakllangan fikrlarni asosiy 
xulosalar ko‘rinishida qog‘oz 
varag‘i yoki kartochkaga 
yozib doskaga ilib qo‘yadilar.
4-bosqich. 
Umumlashtir ish
Maslahat va tavsiya orqali majbur 
qilmasdan ko’maklashadi.
O’quv guruhining 2-3 a’zosi 
o‘rtoqlari
bilan 
maslahatlashgan
holda 
mazmuniga qarab ma’lumotni 
tartiblaydilar va guruhlarga 
bo‘ladilar.
Men o’ylaymanki talabalarni darsga faol qatnashishlari eng avvalo 
o’qituvchining mahoratiga bog’liq chunki har bir usulni qo’llashning qonun 
36

---

qoidasi o’tkazilish tartibi bor. Har qanday texnologiyani qo’llashdan oldin bu 
texnologiya shu mavzuga to’g’ri keladimi mavzuni ochib beradimi deb ishlab 
chiqish kerak. Yana darslarda mavzudan kelib chiqqan holda har xil metodlarni 
qo’llash kerak ekan deb o’ylayman. Chunki talabalar bir xillikdan zerikadi. Eng 
asosiysi talabalarni ham aktivlashtirish va o’z ustilarida ishlashga o’rgatish.