O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi s. R. Sharipov yer tuzish asoslari

2. 
 
Yer egaliklari va yerdan foydalanishlarni takomillashtirish bilan bog‘liq yer tuzish 
ishlarini o‘tkazish. 
 
Yerlarni birlashtirish
(Land consolidation). Agar chet ellarda yer kadastri 
s’yomkalari ko‘chmas mulkni shakllantirishga xizmat qilsa, yer tuzishning bu turi 
ko‘chmas mulkni yaxshilash usuli sifatida foydalaniladi. Qator Yevropa davlatlarida 
yerlarni konsolidatsiyalash (birlashtirish) tadbirlari ko‘chmas mulkni shakllantirish 
to‘g‘risidagi qonunlar yoki yer uchastkalarini birlashtirish bo‘yicha maxsus qonunlar 
asosida o‘tkaziladi. 
Yerlarni xo‘jaliklararo yer tuzishga taalluqli konsolidatsiyalashning vazifalari 
quyidagilar hisoblanadi: 
* yerlarni komassatsiyalash (bir mulkdorga tegishli tarqoq joylashgan yer 
uchastkalarini bir massivga(parsellaga) jamlash); 
* yer egaliklari va yerdan foydalanishlardagi kamchiliklarni tugatish; 
* yonida joylashgan yerlarni qo‘shib olish hisobiga yer uchastkalarini 
yiriklashtirish. 
Yevropada bunday ishlar birinchi navbatda qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlarda 
va o‘rmon yerlarida (xususiy mulk hisoblangan yerlarda) o‘tkaziladi. Yevropada XX 
asrning 30 yillarida o‘tkazilgan fermer xo‘jaliklarini yiriklashtirish va ularning yer 
uchastkalarini bir massivga to‘plash davrida bu ishlarni bajarish jadallashdi. Masalan, 
1920 yil Shvesiyada yerlarni konsolidatsiyalash bo‘yicha ishlar 20 mln ga maydonda 
o‘tkazildi. Bunda 287 ming yer egalaridan 83 mingi yangi joylarga ko‘chib o‘tdi. 

---

76 
Hozirgi vaqtda yerlarni konsolidatsiyalash ko‘plab davlatlarda katta hajmlarda 
o‘tkaziladi. Bular avvalo Shimoliy Yevropa davlatlari (Shvesiya, Finlandiya, 
Norvegiya), Polsha(janubiy rayonlari) va boshqalar. Ishlar maxsus yerlarni