O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qo‘qon davlat pedagogika instituti

Amaliy va seminar mashg’ulotlari 

 

249 

 

pedagogik  talablar  birligiga  erishadi.  Ota-onalar,  kun  uzaytirilgan  gruppa 

tarbiyachilari, jamoatchilik bilan doimo aloqada bo’lib turadi. 

Zarur  bo’lgan  vaqitda  yordam  ko’rsatilinib  tashkil  qiladi.  Sinfda  belgilangan 

xujjatlarni  olib  boradi  va  uni  maktab  ma’muriyatiga  taqdim  etadi.  O’qituvchilar 

sog’ligini mustaxkamlashga doir ishlarni o’tkazadi va mehnat qilishga o’rgatadi. Sinf 

rahbari ishining o’ziga xos xususiyatini shundan iboratki, u oddiy bolalar jamoasini 

emas,  balki  o’quvchilar  jamoasini  shakllantiradi.  O’quvchilarning  asosiy  vazifasi 

o’qishidan  iborat.  SHuning  uchun  sinf  rahbari  dast  avval  bolalarning  o’qishiga 

qanday  munosabatda    ekanliklarini,    o’zlarini   qanday    tutishlarini   uy   vazifalarini  

sidqidildan  bajarishlarini    yoki    bajarmasliklarini    aniqlaydi.    Va    nihoyat    eng  

muhimi    ularning  o’qishidagi  mo’ljallari  nimalardan  iborat.  Bu  mo’ljallar  ijtimoiy 

mohiyatga  molik  yoki  molik  emasligi  hisoblanadi.  Pedagog  sinf  bilan  ishlashning 

dastlabki bosqichida turli vaziyatlarga duch kelishi mumkin. 

Sinf  rahbari  jamoa  rivojlanishining  aniqlangan  darajasiga  qarab  tarbiya  usullarini 

darajasiga    qarab    tarbiya    usullarini    tanlaydi.    Bundan    o’qituvchilarning    yosh 

xususiyatlarini  hisobga  olish  qo’shimcha  shart  hisoblanadi.  Pedagog  shaxsni  har 

tamonlama  yetuk  kamol  toptirishda  katta  rolь  o’ynaydi.  Aqliy  tarbiya  shaxsni  

har  tomonlama  taraqqiy  ettirishda  muhim  rolь  o’ynaydi.  O’qituvchi  axloqiy 

tarbiyasining  vazifasi  va  mazmunini  o’qituvchilardan  ekologik  ong  va  madaniyatni 

shakllantiradi. 

2.  O’qituvchilik  kasbiga  shu  jumladan  sinf  rahbari  kasbiga  xos  bo’lgan  muhim 

fazilatlardan biri – bolalarni sevishi, ularning xisiyoti bilan qiziqishi, har bir shaxsni 

xurmat  qilishdan  iborat.  Bolani  sevgan  butun  kuch  va  bilimini  bolalarning  kelajagi 

buyuk    vatanga    sodiq    fuqaro    qilib    tarbiyalashgan    safarbar    qila    oladigan  

odamgina haqiqiy  o’qituvchi  bo’la  oladi.  Bolaga  befarq,  uning  kelajagi  bilan  

qiziqmaydigan, o’qituvchilik kasbiga loqayd odam haqiqiy o’qituvchi bo’la olmaydi. 

«Boshlang’ich   ta’lim    kontseptsiyasi»da    boshlang’ich    sinf    o’qituvchisi   qiyofasi 

ta’riflanadi: «...eng muhimi balalarda o’qish, o’rganishga chinakkam xavas, ishtiyoq 

uyg’otuvchi,  e’tiqod  xosil  qiluvchi  ustoz sifatida  alohida  o’rin  tutadi.»  va yana  shu 

kontseptsiyadan    boshlang’ich    sinf    o’qituvchisi    fazilatlariga    qo’shimcha  

keltiriladi.  O’qituvchi:  «...O’zbekiston  kelajagi  buyuk  davlat  ekaniga  ishonadigan 

milliy iftixorli bo’lishi; 

–  bolalarni  xalq  pedagogikasi  durdonalari  hamda  milliy  qadriyatlarimiz  asosida 

tarbiyalay olishi; 

– nutqiy ravon, xalq tili boyligi ifoda usuli va tasvir vositalarini adabiy til uslubi va 

me’yorini to’la egallagan bo’lishi» zarur. 

O’qituvchilik  kasbiga  xos  bo’lgan  bunday  fazilatlarni  undagi  pedagogik  odob  sinf 

rahbarining  yuksak  kasbiy  fazilatidir.  U  o’qituvchining  savotli  bo’lishiga,  o’z 

---