O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti «kasbiy ta’lim»

1–rasm. xavoning vertikal issiq sirt bо‘ylab harakatlanishi: x₁–laminarharakatlanish soxasi; x₂–oraliq harakatlanish soxasi; x₃–uyurmaviy turbulent harakatlanish soxasi;

Tabiiy konveksiyada issiqlik almashnuv jarayoni kо‘pchilik issiqlik qurilmalaridek uzatiladi. 1-rasmda havoning qizigan vertikal quvur atrofida harakatlanish sxemasi kо‘rsatilgan.

Quvurnin pastki qismida havoning yupqa qatlami kichikroq tezlik bilan yuqoriga kо‘tarilib, laminar oqim hosil qiladi.shundan keyin harakatlanish davomida qatlam qalinligi ista–sekin ortib boradi. Bunda tezlik ortadi, laminar oqim tartibi buziladi, harakat о‘ziga xos “gajaksimon” kо‘rinishga ega bо‘ladi. Bu oraliq oqim barqaror bо‘lmaydi, u turbulent oqim bilan almashnadi va quvurning yuqori qismining hammasida oqish tartibi turbulant bо‘ladi. Harakat tartibi о‘zgarishiga qarab issiqlik berish koeffitsiyenti ning qiymati ham о‘zgaradi. Quvurning pastki qismidaa quvurning balandligi bо‘ylab kamayadi, x₂ qismida (oraliq oqim) a qisman ortib, turbulent oqim qismida о‘zgarmasligicha qoladi.

Qizdirilgan tomoni yuqoriga qaragan gorizontal yassi devor yoki plita atrofida suyuqlikning о‘ziga xo harakati kuzatiladi. (2-rasm)