O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti «kasbiy ta’lim»

2–rasm. Isitilgan gorizontal sirtda suyuqlik erkin xarakatining tavsifi.
Qizdirilayotgan yuza katta bо‘lsa mahalli kо‘tariluvchi va tushuvchi oqimlar hosil bо‘ladi (2-rasm, a), yuza kichik bо‘lsa, birgina kо‘tariluvchi oqim hosil bо‘ladi (2-rasm,b).

Xuddi shu plitalarning qizdirilgan sirti pastga aragan bо‘lsa, suyuqliknin harakati sirt ostida, yupqa qismida rо‘y beradi (2-rasm,v).

Diametri kichik bо‘lgan (1 mm gacha) tachalarda isitishyuzasi kichik bо‘lgani tufayli, laminar oqim temperatura bosimi katta bо‘lganda ham saqlanib qoladi. ning unchalik katta bо‘lmagan qiymatlarida esa, tayoqcha atrofida deyarli xarakatlanmaydigan isitilgan suyuqlik qatlami hosilbо‘ladi.

Tajriba natijalari shuni kо‘rsatadiki, chegaralanmagan fazodagi tabiiy konveksiya asosan muhitning fizik xossalariga va temperatura bosimiga bog‘liq bо‘lar ekan.

M.A.Mixeyev tabiiy konveksiyada issiqlik almashinuviga doir kо‘p tajriba natijalarini tahlil qildi va issiqlik almashinuvining turli xollarida issiqlik berilishini topishga imkon beradigan bir qator tenglamalarni taklif etdi.

Umumiy holda, ak ni aniqlash uchun M.A.Mixeyevning quyidagi kriterial tenglamasinin foydalanish mumkin:

(5)

(5) tenglamani har qanday shaklli jismlarni (Pr0,7 bо‘lganda) suyuqlik yoki gaz yuvib о‘tayotganda qо‘llash mumkin. Aniqlovchi temperatura sifatida chegara qatalmining о‘rtacha temperaturasi t= 0,5 (t_j+ t_s) olinadi. Aniqlovchi geometrik о‘lcham sifatida quvur va shar diametri, yassi devor uchun uning balandligi olinadi. S va m konstantalar argument (Gr,Pr) ning о‘zgarish oralig‘iga bog‘liq. Ularning qiymatlari 1–jadvalda berilgan.