O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

2.1 -rasm. Tamponaj materiallarini aralashtirishda qo‘llaniladigan ikkita bunker sxemasi: 1 - bunkerlar; 2 – sementni aralashtirish uchuni karnay. voronka

Bunday karnay yordamida tamponaj aralashmalarini aralashtirish jarayonini to‘xtatmasdan bo‘shatilgan bunkerlarni almashtirish mumkin bo‘lgan. Bu taklif qilingan texnologiya yordamida bir nuqtada 80 t quruq materiallarni 50 – 60 daq. davomida aralashtirish amalga oshiriladi. Tamponaj aralashmasini aralashtirishda quruq materiallar sarfi normal zichlikda 1,6 – 2 t/daq.ni tashkil qiladi. O‘rtadagi sig‘im konstruksiyasi ikki nuqtada aralashtirish qurilmasini o‘rnatishga ruxsat beradi.
Bu yangi texnologiya yordamida hech qanaqa oldindan quruq aralashmalarni tayyorlamasdan ko‘p komponentli tamponaj aralashmalarini aralashtirish imkoniyatini beradi. Buning uchun aralashtirish karnayi bilan birgalikda sement bunker va qo‘shmalar ya’ni, zol unoslar solinadigan bunkerlar o‘rnatiladi. Tamponaj materiallari karnayga bir vaqtning o‘zida uzatiladi. Materiallarning nisbatlari har xil uzatish tezliklari yordamida boshqariladi. Bunday holatda vaqtning ko‘p sarflanishining va quruq materiallarni oldindan tayyorlash uchun zarur bo‘lgan vositalarni qo‘llashga imkoniyat tug‘ilmaydi. Bunday aralashtirish texnologiyasi hozirgi vaqtda hamma quduqlarda keng qo‘llaniladi. Uning yordamida sement – zolli, sement – baritli va sement – zol – baritli tamponaj aralashmalari aralashtiriladi.
Yuqoridagilarga asoslangan holda quyidagi xulosalarni qilish mumkin:
-quduqlarni mustahkamlashda talab qilingan tamponaj aralashmalarini texnologik xossalarini samarali amalga oshirishning mumkinligi;
- ASKTM yuqori samarali yengillashtirilgan qo‘shma hisoblanadi, qotish muddatlariga ta’sir qilmaydi va katta miqdorda suv aralashmani nisbatlarini talab qilmaydi;
-ko‘p komponentli tamponaj aralashmasini birdaniga burg‘ilashda quruq aralashmalarni oldindan tayyorlamasdan eritishning texnologiyasi ishlab chiqilgan va ishlab chiqarishga tadbiq qilingan.