O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Yorug‘likning qutblànishi. Qutblàgichlàr
Ì à z m u n i :
 
tàbiiy yorug‘lik; qutblàngàn yorug‘lik; måõànik
to‘lqinlàrning qutblànishi; qutblàgichlàr; Ìàlyus qînuni; Bryustår
qînuni; qutblànishdàn fîydàlànish.
Òàbiiy yorug‘lik. 
Bizgà mà’lumki, Ìàksvåll nàzàriyasigà
muvîfiq, yorug‘lik ko‘ndàlàng to‘lqinlàrdàn ibîràt bo‘lib, elåktr
và màgnit màydîn kuchlàngànliklàrining våktîrlàri 
r
E
và 
H
r
o‘zàrî
pårpåndikular và to‘lqin tàrqàlish tåzligi våktîri 
r
v
gà pårpåndikular
tåkislikdà tåbrànadi Shuning uchun hàm yorug‘likning qutblànish
qînunlàrini o‘rgànishdà fàqàtginà bittà våktîrni o‘rgànishning o‘zi
yetàrlidir. Îdàtdà, mulîhazàlàr yorug‘lik våktîri dåb ataluvchi
elåktr màydîn kuchlàngànligi våktîri 
r
E
to‘g‘risidà yuritilàdi.
Yorug‘lik ko‘plàb àtîmlàr tîmînidàn chiqàrilàdi va ko‘plàb
elåktrîmàgnit nurlànishlàrning yig‘indisidàn ibîràt bo‘làdi. Bu
nurlànishlàr mustàqil ràvishdà àmàlgà îshirilgàni uchun yorug‘lik
våktîrining hàmmà yo‘nàlishlàr bo‘yichà tàqsimîti bir õil bo‘làdi
(25-
à 
ràsm).
r
E
 
våktîri bàrchà yo‘nàlishlàr bo‘yichà tång tàqsimlàngàn
yorug‘lik 
tàbiiy yorug‘lik
dåyilàdi.
Qutblàngàn yorug‘lik.
Yorug‘lik våktîri tåbrànish yo‘nàlishining
tåkis tàqsimîti birîr usul bilàn o‘zgàrtirilgàn yorug‘lik 
qutblàngàn
yorug‘lik
 dåyilàdi.
Àytàylik, qàndàydir tàshqi tà’sir nàtijàsidà 
r
E
våktîr tåbràni-
shining birîr yo‘nàlishi bîshqà yo‘nàlishlàrgà nisbàtàn ustunrîq
bo‘lsin (25-
b
ràsm). U hîldà bundày yorug‘lik 
qismàn qutblàngàn
yorug‘lik
 
dåyilàdi.
r
E
våktîrining tåbrànishi fàqàt bittà yo‘nàlishdà ro‘y båràdigàn
yorug‘lik 
yassi qutblàngàn (chiziqli qutblàngàn) yorug‘lik 
dåyilàdi
(25-
d 
ràsm).