O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Bryustår qînuni.
Tàbiiy yorug‘lik ikkità dielåktrikning (misîl
uchun hàvî và suv) chågàràsigà tushganda bir qismi qàytàdi, bir
qismi esà sinib ikkinchi muhitdà hàràkàtlànàdi. Bu nurlàrning
yo‘ligà turmàlin plàstinkà qo‘yib, ulàrning qismàn qutblàngànligigà
ishînch hîsil qilish mumkin. Òàjribàlàr qàytgàn nurdà tushish
tåkisligigà pårpåndikular bo‘lgàn tåbrànish (29- ràsmdà ulàr nuq-
tàlàr bilàn ko‘rsàtilgàn), singànidà esà tushish tåkisligigà pàràllål
tåbrànish (strålkàlàr bilàn ko‘rsàtilgàn) ustunrîq bo‘lishini ko‘rsàtdi.
Qutblànish dàràjàsi nurning tushish burchàgi và sindirish
ko‘rsàtkichigà bîg‘liq. Shîtlàndiyalik fizik D.Bryustår (1781–
1868) tushish burchàgi 
i
B
sindirish ko‘rsàtkichi (
n
21
) yordàmidà
tg
i
B
= 
n
21
(12.2)
munîsàbàt îrqàli àniqlànishini ko‘rsàtuvchi o‘z qînunini yaràtdi.
Bu yerdà 
n
21
– ikkinchi muhitning birinchi muhitgà nisbàtàn
sindirish ko‘rsàtkichi.
Òàbiiy yorug‘lik dielåktriklàr
chågàràsigà Bryustår burchàgi îsti-
dà tushsà, qàytgàn nur yassi qutb-
làngàn bo‘làdi (tushish tåkisligigà
pårpåndikular tåbrànishlàrgàginà egà
bo‘làdi) (30- ràsm). Singàn nur esà
màksimàl (låkin to‘là emàs) qutb-
làngàn bo‘làdi.
Qutblànishdàn fîydàlànish.
Qutblànish hîdisàsi õàlq õo‘jàligidà
judà kång qo‘llànilàdi. Bulàrgà må-
õànik yuklànish nàtijàsidà vujudgà
29- rasm.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

43
kålàdigàn elàstik kuchlànish jîylàri-
ni àniqlàsh, tîvushni yozish và eshit-
tirish kàbi tåz o‘tàdigàn jàràyon-
làrni o‘rgànish misîl bo‘làdi.
Òàjribàlàrning ko‘rsàtishichà,
bà’zi kristàllàr và îrgànik mîddà-
làrning eritmàlàridàn qutblàngàn
yorug‘lik o‘tgànidà qutblànish
tåkisligining burilishi kuzàtilàdi.
Qutblànish tåkisligini burîvchi
mîddàlàr