O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Spåktr rànglàrining qo‘shilishi.
Nyutîn o‘z tàjribàsini dàvîm
ettirib, prizmàdàn chiqqàn ràngli nurlàrni linzà yordàmidà bir
jîygà to‘plàgàn và ekràndà îq yorug‘lik hîsil bo‘lgànini ko‘rgàn.
Dåmàk, ràngli nurlàrning qo‘shilishi nàtijàsidà îq yorug‘lik hîsil
bo‘làdi, ya’ni dispårsiya nàtijàsidà hîsil bo‘lgàn yettità ràngli yorug‘-
lik îq yorug‘likning tàrkibigà kiruvchi yorug‘liklàrdir (32-ràsm).
Umumàn îlgàndà, ikkità (yoki undàn ko‘p) rànglàrni qo‘shish
bilàn hàm îq yorug‘likni hîsil qilish mumkin. Bundày rànglàrgà
qo‘shimchà ràng
dåyilàdi. Sàriq và ko‘k rànglàr qo‘shimchà rànglàrgà
misîl bo‘là îlàdi. Uchtà àsîsiy hisîblànmish qizil, yashil và binàf-
shàrànglàrni turli hissàlàrdà qo‘shish bilàn istàlgàn ko‘rinishdàgi
ràngni hîsil qilish mumkin.
Jismlàrning ràngi. 
Shàffîf (yorug‘likni qàytàrmàydigàn và
yutmàydigàn) jismning ràngi undàn o‘tàdigàn yorug‘likning tàrkibi
bilàn àniqlànàdi.
Oq yorug‘lik
Oq
yorug‘lik
Ekran
32- rasm.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

46
Àgàr bo‘yoq surtilgàn shishàgà îq yorug‘lik tushsà, undà
shishà, àsîsàn, bo‘yoq ràngidàgi yorug‘likni o‘tkàzàdi. Ìàsàlàn,
qizil bo‘yoq surtilgàn shishà qizil ràngli yorug‘likni, yashil bo‘yoq
surtilgàn shishà yashilràngli yorug‘likni o‘tkàzàdi và h. Òurli ràngli
filtrlàrdàn fîydàlànish shundày õususiyatgà àsîslàngàn.
Àgàr jism o‘zigà tushàyotgàn yorug‘likni qàytàrsà, nimà
bo‘làdi? Òàbiiyki, jism shu ràngda ko‘rinàdi. Ìàsàlàn, qizil bo‘lib
ko‘ringàn jism qizil ràngli yorug‘likni, ko‘k bo‘lib ko‘ringàn jism
ko‘k ràngli yorug‘likni qàytàràdi. Nîshàffîf jismning ràngi u
qàytàràdigàn yorug‘lik rànglàrining àràlàshmàsi bilàn àniqlànàdi.
Dåmàk, jismlàrgà birîr ràngli bo‘yoq surtish – ungà shu õil
ràngli yorug‘likni qàytàràdigàn mîddàni surtish, dåmàkdir.
Bàrchà ràngdàgi yorug‘likni qàytàràdigàn jism îq bo‘lib ko‘ri-
nàdi. O‘zigà tushàyotgàn bàrchà yorug‘likni yutàdigàn jism esà
qîrà jism bo‘làdi. Òàbiàtdà àbsîlut qîrà jism hàm, àbsîlut îq jism
hàm màvjud emàs. Ya’ni bàrchà jismlàr îzmi-ko‘pmi yorug‘likni
yutàdi yoki qàytàràdi.