O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

kultivatordan foyda-
lanishda birinchi o‘rinda mahalliy tuproq sharoiti e’tiborga 
olinishi lozim.
Chopiq kultivatorining tuzilishi
(25-rasm).
Kultivator 
qismlari maxsus chopiq traktorining old (oldingi seksiyasi) va 
orqa (orqa seksiyasi) tomonlariga o‘rnatiladi. Oldingi seksiya 
ramasi 3 traktorning o‘ng va chap tomonidagi lonjeronlariga 
o‘rnatiladi. Rama 3 ga pasaytirgich 26 orqali seksiyaning to‘rt 
bo‘g‘inli (parallelogrammli) osish mexanizmi 4 biriktirilgan. 
Ularga, o‘z navbatida gryadil 20 lar, gryadillarga ishchi qismlar 
mahkamlanadi. Orqa seksiya ramasi, traktorning orqa g‘ildiragi 
bort uzatmasi qutisiga kronshteyn 22 yordamida biriktirilgan. 
Kultivatorga beshta o‘g‘itlash apparati 13, 18 (ularning ikkitasi 
old, uchtasi orqa seksiyalarda) o‘rnatilgan bo‘lib, ular harakatni 
traktorning quvvat olish validan oladi. Gidrosilindr 14 ning 
ta’sirida ko‘tarish vali 15 burilib, tortqilar 12, 16 orqali ikki 

---

65 
yelkali richag ko‘targich 8 yordamida jilov 5 dagi gryadilni 
yuqoriga ko‘taradi. Sirpang‘ich 9 jilov 5 ga
 
mahkamlangan 
shaybaga 10 tiralib, uni jilov bilan birgalikda, jilov esa gryadilni 
20 va unga o‘rnatilgan ishchi qism 24 larni yuqoriga ko‘taradi. 
Tayanch g‘ildirakcha 21 lar gryadilni
 
yer yuzasiga nisbatan 
ma’lum balandlikda ko‘tarib, ishlov berish chuqurligini me’yorida 
ushlab turadi. Ishlov berish chuqurligini o‘zgartirish uchun ishchi 
qism ustunini gryadilga mahkamlaydigan qulflar yechilib, uning 
g‘ildirakchaga nisbatan balandligi o‘zgartiriladi. 
 
25-rasm. Chopiq kultivatorining kinematik sxemasi: 
1–traktor g‘ildiragi; 2, 23–g‘ildirak g‘iloflari; 3–oldingi seksiya ramasi;
4-osish mexanizmi; 5–jilov; 6–tirak; 7–prujina; 8, 17–ko‘targich;
9–sirpang‘ich; 10–shayba; 11–shtift; 12, 16–tortqi; 13, 18–o‘g‘itlash 
apparati; 14–gidrosilindr; 15–ko‘tarish vali; 19–o‘g‘it o‘tkazgich;
20–gryadil; 21–tayanch g‘ildirakcha; 22–kronshteyn; 24–ishchi qism;
25–qulf; 26–pasaytirgich.