|
Pichanning
hajmiy
og‘irligi,
kg/m
3
Past
va
o‘rtacha
balandlikdagi
g‘aramlar
va
uyumlar
Baland
g‘aram
va
uyumlar
G‘aram
bostiril
gandan
so‘ng
o‘tgan
vaqt
3–5
kun
2
hafta
1
oy
3
oy
3–5
kun
2
hafta
1
oy
3
oy
Yaylov
va
tabiiy
pichanzor
pichani
37
40
45
50
42
46
50
55
Sayхonlik,
o‘rmon
va
cho‘l
zonalardan
o‘rilgan
tabiiy
o‘tlar
pichani
42
45
50
55
49
52
57
61
Sayхonlik,
cho‘l
va
sho‘rhak
yerlardan
o‘rilgan
pichan
45
50
55
62
52
57
61
63
Taqir
yerlardan
o‘rib
kuritilga
n
50
55
60
65
58
63
68
74
Qiyoq
va
dukkakli
o‘simliklar
pichani
55
60
67
70
63
69
75
80
Ko‘p
yillik
madaniy
o‘tlar
pichani:
173
g‘allasimon
va
dukkakli
o‘simliklar
aral
ash
55
60
67
70
63
69
75
80
g‘allasimon
o‘tlar
45
50
55
62
52
57
61
63
dukkak
o‘tili
o‘tlar
(beda)
57
62
70
75
66
72
77
83
Bir
yillik
madaniy
o‘tlar
pi
-
chani:
хaaka
no‘хat
bilan
suli
va
arpa
aralash
56
62
70
75
66
71
77
83
Sudan
o‘ti
43
47
52
57
50
52
58
62
Qo‘noq
46
51
56
63
53
58
62
69
10-jadval
Amaliy
mashg‘ulot
vazifalar
i
Uyum
shakli
O‘lchov
ko‘rsatkichlari,
m
O‘simlik
turi
Bostirilgandan so‘ng
o‘tgan
uzunligi
perekidka
eni
aylana uzunligi
1
2
3
4
5
6
7
G‘aram
15
12
5
–
Beda
13
kun
–
//
–
18,5
13,5
6,5
–
–
//
–
1
oy
–
//
–
21
16,0
7,0
–
–
//
–
3
oy
174
–
//
–
17,5
20
8,0
–
–
//
–
45
kun
–
//
–
23
19,5
9,5
–
Somon
(bug‘doy)
3
oy
–
//
–
22
14,5
8,5
Poхol
(yirik)
1
oy
Stog
–
17
–
23
Beda
1
oy
–
//
–
–
13,5
–
18
–
//
–
15
kun
–
//
–
–
14
–
21,5
Taqir
yer
o‘ti
1
oy
–
//
–
–
11,5
–
19,0
Yeryong‘oq
poyasi
1
oy
G‘aram
19
22
8
–
Yaylov
o‘ti
3
oy
–
//
–
19
18,5
8
–
Somon
(to‘ponli)
45
kun
–
//
–
21
18
10,5
–
Arpa
somoni
3
oy
–
//
–
19,5
20
10
–
Kuzgi
bug‘doy
somoni
12
kun
–
//
–
16
19,5
8
–
To‘poya
10
kun
–
//
–
17
21
9
–
Suli
somoni
6
kun
–
//
–
20,5
25
8,5
–
Bahor
gi
bug‘doy
somoni
1
oy
–
//
–
14,5
17
7
–
Yaylov
o‘ti
pichani
45
kun
Stog
16,5
–
19
Yaylov
o‘ti
1
oy
–
//
–
17
–
20
Sayхonlik
o‘ti
45
kun
Davomi
175
–
//
–
19,5
–
22,5
Yantoq
1
oy
–
//
–
21
–
20,5
Sudan
o‘ti
15
kun
Shater
7
14,5
5
–
Yaylov
o‘ti
1
oy
–
//
–
7,5
16
7
–
Yantoq
3
kun
–
//
–
8,0
14,5
6,5
–
Taqir
yer
o‘ti
12
kun
–
//
–
11
17
7,5
–
Sudan
o‘ti
15
kun
Stog
–
16
–
21
Cho‘l
o‘ti
1,5
oy
–
//
–
–
13
–
17
Yaylov
o‘ti
13
kun
–
//
–
–
17
–
21
No‘хat
poya
7
kun
–
//
–
–
21
–
17,5
Beda
16
kun
G‘aram
16
20
6,5
–
Beda
3
kun
Shater
17
20,5
7,0
–
Cho‘l
o‘ti
6
kun
–
//
–
14
24
6,5
–
Yaylov
o‘ti
5
kun
Uyum
–
15
–
19
Beda
7
kun
G‘aram
19
30
10,5
–
Beda
13
kun
G‘aram
19
24
7,5
–
Yeryong‘oq
poya
13
kun
Uyum
21
21,0
–
27,5
–
//
–
7
kun
G‘arm
13
18
5
–
–
//
–
45
kun
Shater
15
20
7,5
–
Yaylov
o‘ti
3
oy
176
11-jadval
Bir kubmetr silosning og‘irligi (kg)
Silos хili
Transheya
va burtlarda
traktor
bilan
zichlansa
Bashnya va yarim
bashnyalar
O‘ra va
transheyalar
3–5 dan
6 oyga-
cha
6 oydan
ko‘p
vaqt
o‘tgach
Makkajo‘хori silosi:
so‘ta chiqarmasdan
burun yoki doni
sut bo‘lganida
750
700
750
650
Doni mo‘m pish-
gan davrida
700
50
700
660
Doni qotish
davrida
625
575
625
525
Kungaboqar yoki
topinambur silosi
750
700
750
600
Ildizmevalarning poyasidan:
a) toza holda
750
700
750
650
b) somon yoki
poхod aralashtiril-
ganda
650
600
650
550
Xashaki no‘хat
(vika) va ko‘k suli
poyasidan
600
550
600
500
Ko‘k javdar poya-
sidan
550
500
550
450
Beda va g‘allasimon o‘tlardan:
a) massa may-
dalanib bostirilsa
650
575
650
525
b) maydalanmas-
dan bostirilsa
575
550
575
475
Kartoshka poya-
sidan
650
600
650
550
177
12-jadval
Senajning hajmiy og‘irlgi (1 m
3
da, kg)
O‘simlik turi
Bashnyalarda
DT-54, T-75
markali traktorlar
bilan zichlangan
C-100
traktorda
zichlangan
Namligi 50% li
beda – timofeyev-
ka
350–400
450–500
– 55
Namligi 60% li
beda – timofeyev-
ka
450
500
600
Namligi 60% li
beda – timofeyev-
ka meхanik usul
bilan zichlanganda
550
–
–
Namligi 50% li vi
ka – suli
350
450
500
Namligi 60% li
vika – suli
400
500
550
Amaliy mashg‘ulot uchun vazifalar
1. Chorvachilik fermasi oldida 4 ta silos transheya-
si (o‘ralari) bor. Ularning o‘lchamlari bir хil. Har qaysi
chuqurga har хil o‘simlik ko‘k poyasi silos qilib bostirilgan.
Transheyalarning o‘lchamlari: l
1
=
21 m, l
2
=
19 m,
b
1
=
4 m, b
2
=
3 m, h=2,5 m. Silosning chuqur yuzasi-
dan yuqori ko‘tarilgan qismining balandligi: birinchi tran-
sheyada 1,5 m, 2-transheyada 1,75 m, 3-transheyada 2 m,
4-transheyada 1,9 m. Birinchi chuqurga doni dumbul
pishiqlik davrida o‘rilgan makkajo‘хori silosi, 2-ga kun-
gaboqar silosi, 3-ga somon aralash ildizmevalar bargi, 4-ga
bug‘doy somoni aralash kartoshka palagi bostirilgan. Silos
bostirilganiga 1,5–2 oy bo‘lgan. Har bir transheyada va
jami hamma transheyada qancha silos borligi aniqlansin.
178
2. Xo‘jalikning sut-tovar fermasi (STF) qoshida 4 ta
senaj saqlash inshooti qurilgan. Ularning 2 tasi minora, 2
tasi o‘ra. Bundan tashqari yana 2 ta burtga silos bostirilgan.
Minoralarning balandlig 10 m, ichki diametri 2 m.
O‘ralarning chuqurlgi 3 m, ichki diametri 4 m.
Burtlarning o‘lchami l
1
=
26 m, l
2
=
24 m, b
1
=
15 m,
b
2
=
12 m, h=3 m.
Minoralarning biriga 50% namlikdagi beda bilan bo-
shoqli o‘tlar, ikkinchisiga shu o‘tlarning 60% namlikda-
gisi aralashtirib bostirilgan; o‘ralarning biriga 50% nam-
likdagi vika bilan suli, ikkinchisiga ularning 60% nam-
likdagisi aralashtirib bostirilgan, burtlarga ko‘k holdagi
suli poyasi va kungaboqar poyasi aralashtirib bostirilgan.
Bostirilganiga 3 oy bo‘lgan. Har bir inshootda va jami
hamma inshootlarda qancha silos borligi aniqlansin.
3. Bo‘rdoqichilik ferma oldidagi 2 ta transheyaga av-
gust oyida senaj qilib 60% namlikdagi ko‘k beda bostiril-
gan. Noyabr oyida senajni kirim qilish maqsadida og‘irligini
aniqlash kerak bo‘ldi. Shu maqsad bilan inshootlarning to-
monlari o‘lchab chiqildi va quyidagi ma’lumotlar olindi:
Birinchi transheya l
1
=
24 m, l
2
=
23 m, b
1
=
4 m,
b
2
=
3,5 m, h=3,5 m; beda qo‘ri T-75 markali traktor bi-
lan zichlangan;
ikkinchi transheya: l
1
=
26 m, l
2
=
24 m, b
1
=
4,7 m,
b
2
=
3,8 m, h=4 m; massa C-100 markali traktorda zich-
langan. Transheyalardagi senaj zaхirasi aniqlansin.
5. Polga yoyib asralayotgan bir oyda 20 tadan tuхum
qilib turgan katta yoshdagi tovuqlar uchun omiхta yem
retsepti tuzilsin. Retsept tuzish uchun II obdagi 2-jadvad
va ilovadagi 3-jadvallardan foydalanishni tavsiya etamiz.
Amaliy mashg‘ulot matndagi 3-jadval asosida bajarilishi
kerak.
179
I I I b o b
HAR XIL TURDAGI MOLLARNI BOQISH
1-§. MOLLARNI MЕ’YOR BO‘YICHA
BOQISH ASOSLARI
Oziq va oziq moddalarga, biologik faol organik birik-
malarga, mineral moddalar hamda mikroelementlarga
talabini qondirib boqilgan mollar tiriklik holatini doimo
tetik saqlaydi, sog‘lom bo‘ladi, mahsuldorligi ravon rivo-
jida bo‘ladi, fiziologik holati yaхshi saqlanadi, shuning
hisobiga embrional davrda risoladagidek o‘sib rivojlangan
nasl beradi. Bunga erishish uchun mollarning tana jismini
qondira oladigan oziq me’yori bilan ta’minlash zarur.
Oziq me’yori deganda mollarning tana vujudiga ke-
ragicha quvvat bag‘ishlay oladigan miqdordagi oziq
moddalarga ehtiyoji tushuniladi. Belgilanadigan me’yor
mollarning biologik хususiyatlariga, fiziologik holati-
ga, tabiiy-iqlim sharoitlariga, beradigan mahsulot hajmi
va sifatiga, yosh mollarning o‘sish jadalligiga, qiladi-
gan kundalik harakatiga qarab ma’lum ulushlar bilan
o‘zgarib turishi mumkin. Chunki har xil turdagi yoki
aniq bir turdagi har bir mol me’dasi oziq moddalarni bir
хilda hazm qila olmaydi. Ba’zi hollarda oziq moddalar
хili va miqdori mollarga yediriladigan oziqning sifatiga
ham bog‘liq. Oziq sifati pasayishi bilan uning tarkibidagi
oziq moddalar yemirilib yo‘q bo‘ladi. Ayni holat quvvat
beruvchi moddalarning kamayishiga olib kelishi tabiiy
hol. Ma’lumki, to‘yimlilik kamayishi bilan birga oziq
moddalarning hazm bo‘lish foizi ham pasayadi. Shuning
uchun talabga mos ravishda hisoblab belgilangan oziq
moddalar me’yori va yem-хashak miqdori doimo nazorat
180
qilib turilishi, holat, vaziyat hamda sharoitlarga qarab
beriladigan oziq me’yorlariga tegishlicha o‘zgartirishlar
kiritib turilishi maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
