O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Qo’rg’oshinning kimyoviy xossasi: Bu oksidlovchi vosita. Yonuvchan va kamaytiruvchi materiallar bilan qattiq ta'sir qiladi. Yonuvchan emas, lekin u mavjud bo'lgan materiallarning yonishini tezlashtirishi mumkin. Agar parchalanish uchun qizdirilsa, u zaharli azot oksidi gazlarini chiqaradi:
2Pb (YO'Q3)₂ + issiqlik → 2PbO + 4NO₂↑ + O₂↑
Suvda eritilganda u ionlashadi:
Pb (YO'Q3)₂ + H₂O → Pb₂+ + 2 YO'Q3

1.5 Qalay va qo’rg’oshining fizik xossalari.
Qalayning fizik xossalari. Qalay ikkita polimorfik modifikatsiyaga ega. Oddiy b-Sn (oq qalay) ning kristall panjarasi tetragonal bo'lib, davrlari a = 5,813Å, c = 3,176Å; zichligi 7,29 g/sm 3 . 13,2 °C dan past haroratlarda barqaror a-Sn (kulrang qalay) olmos kabi kubik struktura; zichligi 5,85 g/sm 3. b>a o'tish metallning kukunga aylanishi bilan birga keladi. t pl 231,9 °S, t kip 2270 °S. Chiziqli kengayishning harorat koeffitsienti 23 10 -6(0-100 °S); solishtirma issiqlik (0 ° C) 0,225 kJ / (kg K), ya'ni 0,0536 kal /(g ° S); issiqlik o'tkazuvchanligi (0 ° C) 65,8 Vt / (m K.), ya'ni 0,157 kal / (sm sek ° C); o'ziga xos elektr qarshilik (20 ° C) 0,115 10 -6 ohm m, ya'ni 11,5 10 -6 ohm sm. Kuchlanish kuchi 16,6 MN / m 2 (1,7 kgf / mm 2); cho'zilish 80-90%; Brinell qattiqligi 38,3-41,2 MN / m 2 (3,9-4,2 kgf / mm 2). Qalay tayoqchalarini egishda kristallitlarning o'zaro ishqalanishidan xarakterli siqilish eshitiladi.
Qo’rg’oshinning fizik xossalari: Qo’rg’oshin kul rang tusli yaltiroq metall bo’lib, uning sirti xavoda xiralanib qoladi. Qo’rg’oshinning qalin bo’lmagan bo’laklarini pichoq bilan kesish mumkin. Qo’rg’oshin og’ir metal, uning zichligi 11,34 г.см, 327,4 C da suyuqlanadi va 1751 C da qaynaydi. Issiqlik va elektr tokini ancha yomon o’tkazadi. Xavoda qo’rg’oshin sirti oksid parda bilan qoplanib qoladi, bu parda qo’rg’oshinni bundan keyingi oksidlanishdan saqlaydi. Qo’rg’oshinning gologenlar, oltingugurt hamda vodorod hosil qilgan birikmalarida kimyoviy bog’lanish qisman kavalent tabiatiga ega bo’ladi, uning uglerod kremning kabi moddalar bilan xosil qilgan birikmalari yarim o’tkazgich xossalariga ega.
Qo’rg’oshin galagenlar bilan sal qizdirilgandayoq shidatli reaksiyaga kirishib PbF₄, PbCl₂, PbF₂, PbBr₂, PbI₄, PbI₂, tarkibli birikmalarini xosil qiladi.