O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti «Tasdiqlandi»

3-Mavzu: Hayotning uchinchi va to‘rtinchi yilida bolalarda miqdoriy tasavvurlarni rivojlantirish.
REJA:
1.Hayotning uchinchi va to‘rtinchi yilida bolalarda miqdoriy tasavvurlarni rivojlantirish.
2. To‘plam haqidagi tasavvurlarni shakllantirishning sensor asoslari
3. Bolalarni predmetlarni turli belgilar bo‘yicha guruhlashga o‘rgatish.

1. 
   Hayotning uchinchi va to‘rtinchi yilida bolalarda miqdoriy tasavvurlarni rivojlantirish.
   

1. 
   Ilk va maktabgacha yoshdagi bolalarning predmetlar miqdorini idrok qilish, esda olib qolishi va taqqoslashning o‘ziga xos xususiyatlari.
   

2. 
   To‘plam haqidagi tasavvurlarni shakllantirishning sensor asoslari.
   
3. 
   To‘plamlarning tengligi va teng emasligi haqidagi tasavvurlarni shakllantirish.
   
4. 
   O‘yinlar va o‘yin mashqlaridan foydalanish.
   
5. 
   Bolalarda miqdor haqidagi tasavvurlarni shakllantirish vazifalari «Ko‘p» va «Bitta», «Ko‘p» va «kam» o‘rtasidagi o‘zaro munosabat bilan tanishtirish va butunni elementlarga ajratish.
   
6. 
   Bolalarni predmetlarni turli belgilar bo‘yicha guruhlashga o‘rgatish.
   
7. 
   Predmetlarni gorizontal bo‘ylab joylashtirishda ko‘z va o‘ng qo‘lning chapdan o‘ngga qarab harakatlanishini rivojlantirish.
   
8. 
   Bolalarning quyidagi ifodalarni tushunishi va o‘zlashtirish: qancha bo‘lsa – shuncha teng.
   
9. 
   Ko‘p-kam (miqdor bo‘yicha) bittadan, bitta ham yo‘q. Gaplarni to‘g‘ri tuzishga o‘rgatish.
   

Ilk yoshdayoq bolalar bir xil turdagi predmetlar haqidagi tasavvurlari kengayib boradi: «Ko‘p qo‘g‘irchoqlar», «uchta kubik», «qo‘lda beshta barmoq» kabilar. Bu birinchi tasavvurlar bolaning passiv nutqida namoyon bo‘ladi. Tajribaning ko‘rsatishicha 1 yoshu 3 oylik bola berilgan topshiriqlarni ya’ni «kichik uy», yoki «katta uylar» qurishi, «vagon» «vagonchalarni olib kelishi», «gul» yoki «gullarni» ekishi mumkin ( Kalinina, V.V. Danilova va boshqalar).1 yoshu 6 oylik go‘dak, aktiv nutqni egallaydi, otning bir ko‘plik formalaridan foydalangan holda, alohida predmetlarni oladi: «By kubik, bu kubiklar», «Uy — uylar», “qo‘g‘irchoq-qo‘g‘irchoqlar”. Bu yoshdagi bolalarni ko‘prok bir xil turdagi predmetlar qiziqtiradi, (map, tugmacha, xalqa). Ular bu narsalarni sochadilar, yana yig‘ib oladilar, stol ustiga gorizontal bo‘yicha teradilar. Bolalarda birdaniga predmetlarni qo‘llariga olib, barmoqlari bilan qisib uning sochilishini kuzatishni yaxshi ko‘radilar (M: tugmachalar).
Predmetlar ko‘pligining turli xilligini bola turli xil analizatorlari yordamida qabul qiladi: eshitish, ko‘rish va boshqalar. U o‘zi bir xil turdagi harakatlarni bajargan: maketdan 1 ta o‘yinchoqni bir necha marta tashlagan, koshik bilan stolini taqillatgan. Ko‘plik haqidagi birinchi tasavvurlar va ularnnng alohidaligi birlik va ko‘plikni ajrata olishga yordam beradi.
Matematikada ko‘plik tushunchasiga quydagicha ta’rif beriladi. «Ko‘plik- u bir butun qilib quriladigan ob’ektlarning yig‘indisidir». Ko‘plikni tugallangan va tugallanmagan holla quriladi. Kichik yoshdagi bolalar tugallangan ko‘plik bilan ish ko‘radilar. Go‘dak bolada ko‘plik haqidagi eng birinchi tasavvurlarning rivojlanishi diffuzion: ya’ni u hali aniq chegaraga ega bo‘lmaydi va element ketidan element qabul qilinadi. Bunday qabul qilish noaniq ko‘plikni xarakterlaydi.