O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 
 
7-MARUZA: INFUZORIYALAR  (INFUSORIA, CILIOPHORA) 
 TIPI (2 SOAT) 
Ma’ruza rejasi: 
1. Infuzoriyalar tipining umumiyy tafsifi. 
2. Kiprikli infuzoriyalar sinfi, tufelka misolida tuzilshi,harakatlanishi va oziqlanishi. 
3. Infuzoriyalarnig kopayishi. 
4.Infuzoriyalarning  xilma-xilligi:  har  xil  kipriklilart,  teng  kipriklilar,  doira  kipriklilar, 
qiorin kipriklilar. 
5. Parazit infuzoriyalar. 
6. Soruvchi infuzoriyalar. 
                                                           
4
 И.Х. Шарова ЗООЛОГИЯ БЕСПОЗВОНОЧНЫХ. Москва, ”Владос”,  2004.-592 s. 65-
80  betlar mazmun mohiyatidan foydalanildi.  
 

---

7. Bir hujayralilar filogeneyasi. 
 
Tayanch 
iboralar: 
Sitostom, 
trixotsist, 
porositsa, 
rezervuar, 
makronukleus, 
mikroknukleus,  konyugatsiya,sinkarion,  tufelka,  trubach,  ctilonixiya,  suvoyka,didinium, 
balantidiy, ixtioftirus.   
 Ma’ruzaning mazmuni:  
Infuzoriyalar - eng murakkab tuzilgan bir hujayrali hayvonlardir. Ularning harakatlanish 
organoidlari  tana  sirtida  joylashgan  juda  ko‘p  kipriklardan  iborat.  Ayrim  infuzoriyalarda 
kipriklar  hayotning  ma‘lum  bir  davrida  hosil  bo‘ladi.  Iinfuzoriyalar  sitoplazmasida    bitta  katta 
vegetativ    yadro  –  makronukleus  va  bitta  yoki  bir  nechta  kichik  generativyadrolar  – 
mikronucleuslar  bo‘ladi. Katta yadro vegetativ, kichik yadrolar esa generativ  bo‘ladi. Ularning 
jinsiy ko‘payishi  boshqa barcha hayvonlardan farq qiladi.  Qonyugatsiya  deb  ataladigan bunday 
kupayish  ikkita  infuzoriyaning  bir-biriga  yaqinlashuvi,  ular  o‘rtasida  muvaqqat  bog‘lanishning 
hosil bo‘lishi va yadrolar almashinuvi tariqasida boradi. Ko‘pchilik infuzoriyalar dengizlarda va 
chuchuk  suv  havzalarida,  ayrim  turlari  tuproqla  hayot  kechiradi.  Ular  orasida  parazitlik  qilib 
yashovchi  turlari  ham  bor.  Infuzoriyalar  tipiga  8000  dan  ortiq  tur  kiradi.  Ular  kiprikli 
infuzoriyalar va so‘ruvchi infuzoriyalar sinflariga ajratiladi.