O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi narziyeva nargiza norkuziyevna

Kasbiy muhitdagi muammolar yechimi 

Jamoada sog’lom ijtimoiy-psixologik muhitni yaratish uchun: 

•

 

ish beruvchi yechilishi mumkin bo’lgan muammolarni hal qilishi; 

•

 

sog’lom  ijtimoiy-psixologik  muhitni  yaratish  uchun  korxona  kundalik  ishlarni 

bir qismi bag’ishlangan bo’lishi kerak; 

•

 

rahbar  ijtimoiy-psixologik  muhitga  tashqaridan  bo’layotgan  o’zgarishlar 

masalan,  ish  topshiriqlari  va  mehnatni  tashkil  etish  ta’sir  etayotganligidan  xabardor 

bo’lishi kerak. 

•

 

Korxonada o’zaro hamkorlik hukm surish masalan, ish jarayonida maslahatlar 

olib borish; 

•

 

Ijobiy  ijtimoiy-psixologik  ishchi  muhitni  shakllantiruvchi  hatti-harakatlarga 

e’tibor  berish,  chunki  bu  harakatlar  mehnatga  safarbarlik  qilish  va  jamoada  yaxshi 

munosabatlarni saqlanishini kuchaytiradi. 

Ijtimoiy-psixologik  muammolarni  yuzaga  keltirmaslik  uchun  muammo 

xarakteridan kelib chiqqan holda, turli qarorlar qabul qilish kerak. 

Platonov  ko’p  yillik  korxona  va  tashkilotlarda  olib  borgan  tadqiqotlari  asosida 

jamoadagi ijtimoiy-psixologik muhitni yaxshilash uchun quyidagi tashkiliy faktorlarni 

belgilaydi: 

---

 

204 

 

1.

 

birgalikdagi  o’zaro  harakatlarni  maqsadga  intilganligi,  ya’ni  tashkilot 

a’zolari ehtiyoj va qadriyatlari, o’zaro harakat usul va vositalari. 

2.

 

tashkilot a’zolari o’zaro aloqa, mehnat faolligini ochib berish motivlvri. 

3.

 

korxonadagi norasmiy munosabatlarda o’z aksini topuvchi ruhiy holatlar. 

4.

 

stressga  bardosh  berish-  noo’rin  ta’sir  etuvchi  kuchlarga  nisbatan 

korxona  xodimlarini  tez  va  kelishilgan  holda  iroda  bilan  o’z  potensialini  ishlatishi 

bilan belgilanadi. 

5.

 

harakatlarni  fikr-mulohazalarni  kelishtirgan  holda  birgalikda  amalga 

oshirish. 

6.

 

o’z-o’zini boshqarish va boshqarish jarayonida tartibli harakat qilish. 

Jamoada sog’lom ijtimoiy-psixologik muhitni yaratish uchun: 

•

 

ish beruvchi yechilishi mumkin bo’lgan muammolarni hal qilishi; 

•

 

sog’lom  ijtimoiy-psixologik  muhitni  yaratish  uchun  korxona  kundalik  ishlarni 

bir qismi bag’ihlangan bo’lishi kerak; 

•

 

rahbar  ijtimoiy-psixologik  muhitga  tashqaridan  bo’layotgan  o’zgarishlar 

masalan,  ish  topshiriqlari  va  mehnatni  tashkil  etish  ta’sir  etayotganligidan  xabardor 

bo’lishi kerak. 

•

 

Korxonada o’zaro hamkorlik hukm surish masalan, ish jarayonida maslahatlar 

olib borish; 

•

 

Ijobiy  ijtimoiy-psixologik  ishchi  muhitni  shakllantiruvchi  hatti-harakatlarga 

e’tibor  berish,  chunki  bu  harakatlar  mehnatga  safarbarlik  qilish  va  jamoada  yaxshi 

munosabatlarni saqlanishini kuchaytiradi. 

Ijtimoiy-psixologik  muammolarni  yuzaga  keltirmaslik  uchun  muammo 

xarakteridan kelib chiqqan holda, turli qarorlar qabul qilish kerak. 

Platonov  ko’p  yillik  korxona  va  tashkilotlarda  olib  borgan  tadqiqotlari  asosida 

jamoadagi ijtimoiy-psixologik muhitni yaxshilash uchun quyidagi tashkiliy faktorlarni 

belgilaydi: 

1.

 

birgalikdagi  o’zaro  harakatlarni  maqsadga  intilganligi,  ya’ni  tashkilot 

a’zolari ehtiyoj va qadriyatlari, o’zaro harakat usul va vositalari. 

2.

 

tashkilot a’zolari o’zaro aloqa, mehnat faolligini ochib berish motivlari. 

---

 

205 

 

3.

 

korxonadagi norasmiy munosabatlarda o’z aksini topuvchi ruhiy holatlar. 

4.

 

stressga  bardosh  berish  -  noo’rin  ta’sir  etuvchi  kuchlarga  nisbatan 

korxona  xodimlarini  tez  va  kelishilgan  holda  iroda  bilan  o’z  potensialini  ishlatishi 

bilan belgilanadi. 

5.

 

harakatlarni  fikr-mulohazalarni  kelishtirgan  holda  birgalikda  amalga 

oshirish. 

6.

 

o’z-o’zini boshqarish va boshqarish jarayonida tartibli harakat qilish. 

Sog’lom ijtimoiy-psixologik muhitni yaratish yo’llari quyidagilardir: 

1.

 

har  bir  xodimni  o’z  xizmat  vazifalarini  aniq  bilishi  va  bu  vazifalarni 

boshqalar vazifalaridan farqini ajrata olishi; 

2.

 

o’z  e’tiqodi  va  kasbiy  qadriyatlarini  anglab  yetishi,  o’z  korxonasiga 

loqayd emasligi. 

3.

 

o’zi va boshqa xodimlarga nisbatan o’z mavqeini bilish; 

4.

 

xodimlar  asosiy  qismida  maqsadga  intilganlik,  ruhiy  tetiklik,  kasbiy 

o’sishga intilish mavjudligi; 

5.

 

tashkilotda,  rahbar  bilan  xodimlar,  xodimlar  o’rtasida  o’zaro  ijobiy 

xizmat munosabatlari mavjudligi; 

6.

 

kun  davomida  ijodiy  kayfiyat  hukm  surishi  va  guruh  yuqori  darajada 

jipsligi; 

7.

 

rahbar va xodimlar o’zaro iliq munosabati; 

8.

 

ish hajmining xodimlar o’rtasida ravon taqsimlanganligi; 

9.

 

ziddiyattli vaziyatlarni o’z vaqtida va ob’ektiv hal qilinishi; 

10.

 

xodimlar faoliyatini baholash va ularni rag’batlantirishni ochiqligi; 

11.

 

xodimlarning bo’limdan ketish istagi yo’qligi, o’zaro qo’llab-quvvatlash, 

o’zaro yordam; 

12.

 

muhim qabul qilinayotgan qarorlar variantlarini guruhda muhokama 

qilinishi. 

5.