O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti tabiiy fanlar va geografiya fakultet

Organik to’ldiruvchilar
sifatida bo’yalgan poliefir 
smolalar asosida olingan, qotirilgan, ma’lum kattalik va shakldagi 
to’ldiruvchilardan foydalaniladi. Ular Granistone texnolgiyasida yorqin va ravshan 
rangdagi va teksturadagi mahsulotlar
olishda ishlatiladi. To’diruvchilar kattaligi changdan boshlab 3-4 mm gacha. 
Qo’llash usuli.
Organik to’ldiruvchi smola bilan quyishga tayyor “suyuq tosh” 
hosil bo’lguncha aralashtiriladi. Quyishdan oldin qotiruvchi qo’shiladi. Bunda 
olingan suyuq kompozitsiyani har qanday formada quyish yoki yuzani qoplash 
mumkin. Kompozitsiyani tayyorlash tarkibi: 60% smola, 40% to’ldiruvchi, 2% 
qotiruvchi[36,40,45].
1.5.Qotiruvchi-katalizator, tezlatgich va sekinlatgichlar 
Poliefir smolalarning normal(15-20°С) temperaturada qotishi uchun initsiator 
(katalizator) va tezlatgich kiritiladi. Initsiator sifatida peroksidlar, gidroperoksidlar 
va ular aralashmalari(masalan, bezoil peroksidlari va ketonlar perokidlari) 
ishlatiladi. Initsiator boshqa muhim komponent—tezlatgich bilan ta’sirlashib, 
poliefirni yana polimerlanishini uyg’otuvchi erkin radikallarga parchalanadi. 
Polimerlanish natijasida issiqlik ajraladi[8,46,47].

---

24 
5-Rasm. Poliefir smola qotishi sxemasi. 
Yuqorida aytib o’tilganidek katalizator sifatida metiletil keton peroksidi, benzoil 
peroksid yoki ular sosida olingan standart aralashmalar ishlatiladi[11,12].
 

---

25 
Metiletil keton peroksidi. (ПМЭК) 
Butanox M-50 O’rtacha reaktivlik namoyon qiladi, (АО - 8,9%) 
Butanox M-60 O’rtacha reaktivlik namoyon qiladi, (АО - 9,9%) 
Butanox HBO-50 Yuqori reaktivlik namoyon qiladi, (АО - 9,9%) 
Butanox LA Past reaktivlik namoyon qiladi, (АО - 8,7%) 
Butanox LPT Juda past reaktivlik namoyon qiladi, (АО - 8,5%)