O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

Bunda quyiyidagicha:
chinni kosachalarni tekshirilayotgan maxsulotdan texnik 
tarozida 5-10 g olinadi. Namunaga bir xil miqdorda tozalangan qum solinadi va namuna 
massasi bilan teng miqdorda distillangan suv quyiladi. Aralashmani ikki qavat qilib quyilgan, 
dokaga solinadi, siqib olingan suyuqlikdan ikki tomchi refraktometr prizmasiga tomiziladi va 
kursatgichi aniqlanadi.
Tajriba natijalarini xisoblash.
Quruq moddalar miqdorini quyidagi formula orqali xisoblanadi.
X
2
=2a

bu yerda: a-refraktometr ko’rsatkichi, xaroratga tuzatish koeffitsienti bilan; 2- 
aralashtirish darajasi. 
Parallel olib borilgan tajribalar natijasining xatosi 0.2% dan oshmasligi kerak. 

 
9
-laboratoriya ishi 
Mavzu:Unning organoleptik va fizik-kimyoviy ko’rsatkichlarini aniqlash 
Unli pazandalik mahsulotlari un bilan birgalikda ancha miqdorda yo, tuxum va boshqa 
mahsulotlar qo’shib tayyorlangan pazandalik mahsulotlarining katta guruhini tashkil etadi.Unli 

---

161 
pazandalik mahsulotlari un bilan birgalikda ancha miqdorda yo, tuxum va boshqa mahsulotlar 
qo’shib tayyorlangan pazandalik mahsulotlarining katta guruhini tashkil etadi.
U n t u r l a r i.
Un - kukunsimon maxsulot bo’lib, boshoqli donlar, marjumak va ayrim 
dukkakli ekinlar urugini yanchish natijasida olinadi. Un - non, bulka, konditer, makaron 
mahsulotlari ishlab chiqarish sanoatining asosiy xom ashyosi bo’lsa, bijgitish, kimyo va 
tuqimachilik sanoatlarida esa ikkilamchi xomashyo sifatida qo’llaniladi Mamlakatimizda va 
boshqa davlatlarda quyidagi un turlari ishlab chiqariladi: bugdoy, javdar, arpa, makkajo’xori, 
suli, marjumak, no’xat, soya, bugdoy-javdar va javdar-bugdoy unlari.
Bugdoy uni, avvalo yaxshi kupirgan govak non olinadigan un sifatida non maxsulotlari ishlab 
chiqarish sanoatida katta axamiyatga ega bo’lib, undan yuqori ozikaboplik qiymatiga ega bolgan, 
mazali non va bulka maxsulotlarining bir necha xil turlari tayyorlanadi. Bugdoy uni 
qandolatchilik sanoatida xam keng ko’lamda qo’llaniladi. Shuningdek, xamirli pazandalik 
maxsulotlari ishlab chiqarishda xam asosiy xomashyo bugdoy unidir.
Bugdoy unining quyidagi turlari olinadi: yormacha, oliy, birinchi, ikkinchi navli un. 
Respublikamizda ishlab chiq’arilayotgan bugdoy uni TSh 8-115:2004 texnik sharti, vitamin-
mineral aralashmalar bilan boyitilgan bugdoy uni esa O,z DSt 1104:2006 standarti talabiga javob 
berishi kerak. Bu standartlarga binoan unlarning avvalo organoleptik ko’rsatkichlari aniqlanadi.