O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti «energo mexanika» fakulteti

havo bilan tozalash va berkitish ventillari. 4-rezervuar, 5-shtuser, 6-
tenglashtirish idishi, 7,8-sathning quyi va yuqori chegaralari. 
1.Tenglashtirish idishi 6 shunday o‟rnatilganki, undagi suyuqlik sathi 
o‟lchanadigan suyuqlik sathining yuqori chegarasi qiymatiga teng. Bu holda 
difmanometr 1ning nol ko‟rsatkichi rezervuar 4 dagi suyuqlik sathining yuqori 
chegarasini ko‟rsatadi. Bu sxema boyicha rezervuardagi suyuqlikning quyi sathiga 
mos nuqtadan bosim olish qurilmasi difmanometrdagi sezgir elementning manfiy 
bo‟shlig‟igi ulangan. Difmanietrning musbat bo‟shliqi tenglashtirish idishiga 

---

ulangan. Idishdagi suyuqlik sathini nazorat qilish uchun idishning yon tomonida 
shtuser 5 bor. Sxemaning bir maromda ishlashini ta‟minlash uchun ikkala impuls 
trubalariga havo yuborish 2 va berkitish 3 ventillari o‟rnatilgan.
2. Tenglashtirish idishi shunday o‟rnatilganki, uning ichidagi suyuqlikning 
quyi chegara sathiga teng. Bu holda difmanometrning nol ko‟rsatkichi quyi 
chegara sathiga mos keladi. bu sxema boyicha rezervuardagi suyuqlikning quyi 
chegara sathiga mos nuqtadan bosimni olish qurilmasi difmanometrdagi sezgir 
elementning musbat bo‟shlig‟iga ulangan. Difmanometrning manfiy bo‟shlig‟i 
tenglashtirish idishiga ulangan.
Yopiq rezervuarlardagi sathni o‟lchashda ham tenglashtirish idishlarini 
rezervuarning o‟ziga nisbatan ikki xil o‟rnatish mumkin.
1. Tenglashtirish idishi difmanometrning nol ko‟rsatkichi yuqori chegara 
sathiga mos keladigan qilib o‟rnatiladi. Shunda difmanometr 1 ning manfiy 
bo‟shlig‟i berkitish ventili 3 orqali rezervuar 4ning pastki qismiga ulangan, 
o‟lchanadigan suyuqlikning qoyi chegara satqiga mos nuqtadan bosim olish 
qurilmasi difmanometrdagi sezgir elementning manfiy bo‟shlig‟iga ulangan. 
Difmanometrdagi sezgir elementning musbat bo‟shlig‟i tenglashtirish idishi orqali 
rezervuarga o‟lchanadigan suyug‟likning yuqorigi chegara sathiga mos nuqtada 
birlashtirilgan. Tenglashtirish idishi rezervuarga yon shtuseri vositasida 
birlashtirilgan. Bunda shtuser bilan berkitish ventili o‟rtasida birlashtirish trubasi 
uchyo‟llik (troynik) orali ventil ulangan. Bu ventil idishdagi suyuqlik sathini 
nazorat qilish uni mo‟ljallangan.
2. Tenglashtirish idishi undagi suyuqlik sathi o‟lchanadigan suyuqlikning 
qo‟sh chegara sathiga mos qilib qilib o‟rnatiladi. Bunda difmanometr nolni 
ko‟rsatadi. Bunday sxemalar vakumli yoki ortiqcha bosimli, atrof muhit harorati 
o‟zgarganda kondensat ajralmaydigan yoriq rezervuarlardagi suyuqlikning sathini 
o‟lchash uchun qo‟llaniladi.
Tavsiflangan ikkala holda yopiq rezervuarlardagi suyuqlikning sathini 
o‟lchashda tenglashtirish idishlarining yuqoridagi teshiklari tiqin bilan zich 
berkitiladi.
Difmanometrlar - satho‟lchagichlarni o‟rnatish va ularni impuls trubalari 
bilan bog‟lash difmanometr-sarfo‟lchagichlarni o‟rnatish va bog‟lash usuliga 
o‟xshaydi. Bularni o‟rnatishdagi talablar.
Elektron sath indikatorlari. Indikatorning o‟lchash qurilmasi 2 (ko‟rsatuvchi 
asbobi) o‟zgartirgich 1 dan ko‟pi bilan 20 m masofada, vaqt-vaqti bilan sozlab 
turishga qulay joyda o‟rnatiladi. U uchta M8 bolt bilan mahkamlanadi, korpusi esa 
erga ulanadi. O‟lchash qurilmasi o‟zgartirgichga koaksial birlashtirish kabeli 3 
vositasida ulanadi. Bu kabel asob bilan bir to‟plamda keltiriladi. Mexanikaviy
shikastlanishdandan saqlash zarur bo‟lganda kabel po‟lat truba yok metall eng 

---

ichida yotqiziladi. Bundan tashqari, o‟lchash qurilmasi milliampermetr 4 ga va 
sathni masofadan ko‟rsatish qurilmasiga (agar bu qurilma loyiha bo‟lsa) ulanadi. 
O‟lchash qurilmasiga ta‟minlovchi elektr tarmoqdan kelgan sim ulanadi.