Reja: Nivelir to’rini tenglashtirish

Mavzu: Nivelir to’rini ekvivalent almashtirish usuli tenglashtirish.

Reja:
1. Nivelir to’rini tenglashtirish.
2. O’rta vazn qiymatini aniqlash.
3. Dala o’lchash natijalari aniqligini baholash.

Ikki tugun nuqtali nivelir to’rini tenglashtirish talab etilsin, unda h₁,h₂,h₃,h₄va h₅ nisbiy balandliklar mos ravishda L₁, L₂,L₃, L₄va L₅ yo’llar bo’yicha o’lchangan (10, a-rasm)

Dastlab z₁ vaz₂yo’lbo’ylab Ye nuqtaning balandligini aniqlaymiz. Oldingi paragrafdagi xulosalar asosida quyidagini yozishimiz mumkin.



10-rasm.

N₁ = N_A + h₁, p₁ = vaznbilan

N₂ = N_B + h₂, p₂ = vaznbilan .
Ikkiyo’lbalandligiqiymatidan N_1,2belgilaymiz.
(25)
N_1,2vaznbalandligip_1,2 belgilangandaquyidagigatengbo’ladi.
(26)
Bu yo’lninguzunliginiekvivalent (yokitengqiymatli) deb ataymizva u quyidagigateng:
(27)
buyo’lni z_1,2belgilaymiz.
Shundayqilib, ekvivalent deb (z_1,2) niveliryo’libilanikki (yokibirqancha), (z_1,2) haqiqiyyo’llarnialmashtirilishitushuniladi.
z₁va z₂yo’llariekvivalent z_1,2yo’lbilanalmashtirilgandankeyin F tugunnuqtaliyo’luzunligiga L_1,2niqo’shsak
(28)
F nuktabalandliginitopamiz (13, b-rasm):
vaznbilan;
vaznbilan;
vaznbilan.
Topilganqiymatlarlardano’rtavaznnihisoblaymiz.

F nuqtabalandliginitenglashtirilganvazni
(29)
Ye nuqtabalandligitenglashtirilganvaznqiymatinitopishuchun z₄va z₅ yo’llarni z_4,5ekvivalentyo’lgaalmashtiramiz

Keyin L_4,5ekvivalentyo’lga L₃uchinchiyo’lninguzunliginiko’shib, murakkabyo’lvazninihisoblaymiz:

Ye tugunnuqtabalandligitenglashtirilganvazniquyidagigatengbo’ladi.
(30)
Ko’ribchiqilganusulekvivalentalmashtirishnominiolgan.Bu usulto’rdatugunnuqtalarikkitadanko’pbo’lgandaqo’llaniladi.


Tayanchiboralar.Ekvivalentalmashtirish, nivelirto’rinitenglashtirish, o’rtaqiymati, dalao’lchashnatijalarinibaholash.

Nazoratsavollari
1. Qandayto’rlarbirtugunnuqtalideyiladi?
2. Ekvivalentalmashtirishqandaybajariladi?
3. Nivelirto’rinitenglashtirishdaqaysiko’rsatkich­larnibajarishshart?
4. Dalao’lchashnatijalariqandaybaholanadi