O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti

Tashqi savdo va YaIM o’sishi dinamikasi

  2014 yil yanvar-sentyabrida respublika YaIM hajmlari 2013 yil yanvar-sentyabri bilan solishtirganda 8,1 foizga oshdi. Davlat statistika qo’mitasining (Davstatqo’m) ma’lumotlariga ko’ra,   2014 yil yanvar-sentyabrida eksport hajmi o’tgan yilning yanvar-sentyabri bilan solishtirganda 0,3 foizga, import esa – 0,9 foizga oshdi.

  2011-2014 yillarning yanvar-sentyabrida YaIM ishlab chiqarishining o’rtacha o’sishi yiliga 8,2 foizni tashkil etdi, ushbu davr bo’yicha import hajmlari tezroq o’sib, tegishincha 9,4 foizni, eksport hajmi esa aksincha biroz sekinroq holat bilan 6,1 foizni tashkil etdi. Natijada 2014 yil yanvar-sentyabri yakunlariga ko’ra, YaIM hajmi 2010 yil 9 oyi hajmidan 36,8 foizga oshdi, eksport hajmi esa 23,1 foizga, import hajmi esa – 41,8 foizga oshdi.

Eksport

  Tashqi bozorda narxlar kon’yunkturasining nomaqbul sharoiti va hamkor davlatlardagi iste’molchilar talabi o’zgarishi holatlari yuzaga kelayotgan ayni paytda mahalliy ishlab chiqaruvchi-eksporterlarimizning manfaatini himoya qilish maqsadida o’tgan davr mobaynida mahsulotlarning raqobatbardoshligini oshirish bo’yicha samarali islohotlar amaliyotga tatbiq etildi. Bundan tashqari, eksport qilinayotgan mahalliy mahsulotimizning nomenklaturasi va hajmini kengaytirish bo’yicha chora-tadbirlar amalga oshirildi. 

Natijada yuk avtomobillari, avtobuslar, polietilen, gazlama, ammiakli selitra, iste’mol sodasi va boshqa ko’plab mahsulotlarning eksporti o’sdi.

20-diagramma

 Qolaversa, yil boshidan eksport faoliyatiga 322 ta yangi korxonalar jalb etilib, 332 mln. AQSh dollarilik mahsulot eksport qilinishiga erishildi. 143 yangi turdagi mahsulotlar 172,2 mln. AQSh dollarilik shartnoma asosida etkazib berildi. «Cobalt», «Gentra» va ular uchun ehtiyot qismlari, radiatorlar, avtomobil o’rindiqlarini isitish/sovutish tizimi va tashqi bozorda xaridorgir boshqa mahsulotlar eksporti amalga oshirildi.

Eksport tarkibida energiya tashuvchilar va neft mahsulotlari (2013 yil yanvar-sentyabridagi 34 foiz bilan solishtirganda 2014 yil yanvar-sentyabrida 31,9 foiz), xizmatlar (16,6 foiz va 20,2 foiz), oziq-ovqat mahsulotlari (11 foiz va 10,6 fo­iz) yuqori ulushga ega (21-diagramma).