O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi

Yuridik fanlar quyidagi tarzda klassifikatsiya (tasnif) qilinadi:
a) tarixiy-nazariy-huquqiy fanlar (davlat va huquq nazariyasi, davlat
va huquq tarixi, siyosiy-huquqiy ta’limotlar tarixi va hokazo);
b) maxsus yoki tarmoq huquqiy fanlar (masalan, fuqarolik huquqi,
jinoyat huquqi, mehnat huquqi, ma’muriy huquq, konstitutsiyaviy huquq, moliya huquqi, yer huquqi, jinoyat protsessual huquqi va boshqalar);
d) amaliy yuridik fanlar (masalan, kriminalistika, kriminologiya, sud
tibbiyoti, sud statistikasi, sud buxgalteriyasi va hokazo).
Davlat va huquq nazariyasi yuridik fanlar tizimida umumiy, fundamental
va metodologik fan sifatida namoyon bo‘ladi. Davlat va huquq nazariyasining boshqa huquqiy fanlar bilan aloqasi ana shundan kelib chiqadi. Davlat va huquq
nazariyasi maxsus va amaliy-huquqiy fanlarning aniq materiallariga tayanadi,
ularni nazariy jihatdan umumlashtiradi. Umumiy va fundamental fan sifatida
huquqshunoslikning asosiy tushunchalari va qoidalarini shakllantiradi.
Davlat va huquq nazariyasi metodologik fan sifatida boshqa sohaviy
huquqiy fanlar uchun xususiy yuridik metodlarni va rahbariy prinsiplarni ishlab chiqadi. Davlat va huquq nazariyasi bilan davlat va huquq tarixi fani bir-biri
bilan chambarchas bog‘langandir. Ularning har ikkisi davlat va huquq borasida
bahs yuritadi. Davlat va huquq tarixi davlat va huquqning vujudga kelishi va
rivojlanishi jarayonini to‘liq, xronologik tarzda o‘rganadi.
Tarix va nazariya bir-birisiz bo‘lmaydi, biri ikkinchisini taqozo etadi. Davlat va huquq tarixi fani, o‘z navbatida, ayrim nazariy xulosalarni chiqaradi,
nazariy prinsiplar asosida ish ko‘radi. Davlat va huquq nazariyasi fani esa
o‘z xulosalarini tarixiy materiallar yordamida asoslaydi, bunda u tarixiylik
metodidan foydalanadi. Har qanday tarixiy faktni nazariyasiz yoritish, izohlash
mumkin emas. Nazariya tarixiy voqealarga yondashish usulini belgilaydi va
shu bois tarixni ilmiy o‘rganish vositasi bo‘lib xizmat qiladi. Davlat va huquq
nazariyasi boshqa huquqiy fanlar bilan ham xuddi shunday ikki yoqlama aloqadadir. Demak, davlat va huquq nazariyasi huquqshunoslik fanlari tizimida
markaziy, yo‘naltiruvchi, umumlashtiruvchi ahamiyatga ega bo‘lish bilan birga, barcha yuridik fanlarning yutuqlarini uyg‘unlashtiradi va ularning o‘zaro boyishiga ko‘maklashadi.