O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

gidrofizika, gidrokimyo, gidrobiologiya,
gidroekologiya 
kabi sohalari
 
alohida fan sifatida shakllandi. Suv havzalarida kechadigan tabiiy 
jarayonlarni, ulardagi suv massalarining fizik xususiyatlarini 
gidrofizika,
kimyoviy va biologik jarayonlarni, suvning sifati va suv obyektlarining 
biologik resurslarini esa, mos ravishda, 
gidrokimyo
va 
gidrobiologiya 
fanlari o‘rganadi. 
O‘tgan XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab, tabiiy suvlar - 
buloqlar, soylar, daryolar, ko‘llar, muzliklar, yer osti suvlarining miqdori 
va sifatiga insoniyatning salbiy ta’siri kuchayib bormoqda. Aniqroq 
aytganda, odamlar iste’mol uchun oladigan va suv obyektlariga qayta 
tashlaydigan oqava suvlarning miqdori yildan-yilga ortib bormoqda. 
Natijada, suv havzalari hajmi va sifati bo‘yicha tabiiy holda tiklana 
olmayapti. Mazkur muammo tufayli gidrologiya fani oldida suv resurslari 
va atrof muhit muhofazasiga taalluqli bo‘lgan quyidagi yangi vazifalar 
paydo bo‘ldi: 
1) suv resurslarini tejash va ularni sifat jihatdan muhofaza qilish; 
2) tabiiy va antropogen omillar ta’sirida ularda ro‘y beradigan 

---

19 
miqdoriy va sifat o‘zgarishlari qonuniyatlarini o‘rganish; 
3) irrigatsiya, melioratsiya, gidroenergetika, suv resurslarini hududlar 
bo‘yicha qayta taqsimlash kabi suv xo‘jaligi tadbirlarini ekologik nuqtai 
nazardan asoslash uchun zarur gidrologik ma’lumotlar bilan ta’minlash. 
Shu tarzda, o‘tgan asrning oxirgi yillarida gidrologiyaning yangi 
yo‘nalishi - 
gidroekologiya 
alohida fan sifatida shakllandi. 
Gidrologiyaga tegishli bo‘lgan tadqiqotlarni amalga oshirishda, 
gidrologik jarayonlarning tabiiy mohiyatini o‘rganishda 
fizika, matematika, 
kimyo,
geologiya,
geografiya, meteorologiya, iqlimshunoslik 
kabi fanlarda 
erishilgan yutuqlar katta yordam beradi. Suv havzalaridagi suv 
massalarining 
harakati 
qonuniyatlarini 
o‘rganishda 
gidrologiya 
gidrodinamika va gidravlika fanlari yutuqlaridan, gidrologik hisoblashlar 
va prognozlar usullarini takomillashtirishda esa ehtimollar nazariyasi va 
matematik statistika usullaridan keng foydalanadi. Zamonaviy gidrologik 
tadqiqotlar va fanning kelajak istiqbolini kompyuter texnologiyalarisiz 
tasavvur etib bo‘lmaydi.