O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Havzaning o‘rtacha nishabligi
 
quyidagi ifoda bilan aniqlanadi: 
F
h
n
х














2
...
2
2
1
1




, 
ifodada 
h

-gorizontallar farqi, 
n



,...,
,
2
1
- gorizontallarning uzunliklari, F- 
havza maydoni. Nishablikni o‘nli kasr ko‘rinishida yoki promillarda 
ifodalash mumkin. 

---

103 
10.3 - rasm. Daryo havzasining gipsografik egri chizig‘i 
 
Nazorat savollari va topshiriqlar 
1. 
Daryo 
sistemasining 
shakli 
va 
o‘lchamlari qanday 
ko‘rsatkichlarda aks etadi? 
2. Daryo sistemasining shakl va o‘lcham ko‘rsatkichlari qanday 
maqsadda aniqlanadi? 
3. Daryo havzasining shakl va o‘lcham ko‘rsatkichlarini eslang. 
4. Daryo havzasining o‘rtacha balandligini aniqlashning qanday 
usullarini bilasiz? 
5. Havzaning gipsografik egri chizig‘i qanday chiziladi? 
10.1.3. Daryo vodiysi va daryo o‘zani 
 
Daryo vodiysi suv oqimining yer sirtida bajargan ishi natijasida 
vujudga keladi. U daryoning boshlanishidan quyi qismi tomon ketgan yassi 
yonbag‘irlari va nishabligi bilan xarakterlanadi. Har qanday daryo 
vodiysida quyidagi elementlar mavjud bo‘ladi (10.4 – rasm):

- daryo o‘zani 
- vodiyning oqar suv egallagan qismi;
 
 
- qayir 
- daryoda toshqin yoki to‘linsuv bo‘lganda vodiyning suv 
bosadigan qismi;