O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Murakkab botqoqlik massivlari
esa bir necha oddiy 
botqoqlik massivlarining kattalashishi va qo‘shilishidan hosil bo‘ladi. 
Botqoqlikning shakllanishi torf qatlamining paydo bo‘lishi bilan 
chambarchas bog‘liqdir. Ma’lumki, torf organik jins bo‘lib, yarim chirigan 
botqoqlik o‘simliklarining to‘planishi va jipslashishidan hosil bo‘ladi. 
Ayrim botqoqliklarda torf qatlamining qalinligi 8-9 metr va undan ham 
katta bo‘ladi. 
Botqoqliklar quyidagi belgilari bo‘yicha tasniflanadi: 
-
suv-oziqlanish sharoitiga bog‘liq holda; 
-
o‘simliklariga bog‘liq holda; 
-
yer sirti relyefida joylashishiga bog‘liq holda. 

---

92 
Botqoqliklarning quyidagi uch turi farqlanadi: 
1.
Pastqamliklardagi botqoqliklar – 
evtrof botqoqliklar
; 
2.
Oraliq turdagi botqoqliklar – 
mezotrof botqoqliklar
; 
3.
Do‘ngliklardagi botqoqliklar – 
oligotrof botqoqliklar
. 
Pastqamliklardagi botqoqliklar
suv havzalarida o‘simliklarning jadal 
rivojlanishi natijasida shakllanadi. Ular daryolarning qayirlarida, yer sirti 
botiqlarida tarqalgan. 
Oraliq turdagi botqoqliklar
 
pastqamliklardagi botqoqliklarning 
rivojlanishi natijasida hosil bo‘ladi. Bunga asosiy sabab birinchi turdagi 
botqoqliklarda o‘simliklarning tez rivojlanib, suv bilan to‘yinish sharoitiga 
salbiy ta’sir ko‘rsatishidir. Shu tufayli oraliq turdagi botqoqliklarda yangi 
xil o‘simliklar ham paydo bo‘ladi. 
Do‘ngliklardagi botqoqliklar
 
oraliq turdagi botqoqliklarning yanada 
rivojlanishi natijasida hosil bo‘ladi. Ular faqat atmosfera yog‘inlaridan 
to‘yinadi. 
9.2. Botqoqliklarning to‘yinishi, gidrologik rejimi
va suv balansi 
Botqoqliklarning to‘yinishi, gidrologik rejimi va suv balansi 
quyidagi omillar bilan aniqlanadi: 
-
botqoqliklarning to‘yinish sharoitlari; 
-
botqoqlik hududlarida yer osti suvlari sathining tebranishi; 
-
bug‘lanish jarayonlari va unga ta’sir etuvchi omillar; 
-
suvning harakati va uning yo‘nalishlari; 
-
botqoqlikdan oqib chiqadigan suv miqdori; 
-
botqoqlikning muzlash va erish jarayonlari.