O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug'bek nomidagi

73-rasm. Urg’ochi akulaning siydik-tanosil sistemasi: 1 - buyrak; 2 - siydik yo'li; 3 - siydik o'simtasi; 9 - chap tuxumdon (o'ng tuxumdon ko'rsatilmagan); 10 - tuxum yo'li; 11 - har ikkala tuxum yo'li uchun yaxlit voronka; 12 - qobig’bezi; 13 - bachadon; 14 - tuxum yo'lining teshigi; 15 - kloaka bo’shlig’i; 16 - siydik yo'lining teshigi; 19 - jigar.

Tuxum yo'llarining yuqori uchidan bir oz pastroqda bittadan yumaloq bo'rtma bo'lib (sekreti tuxum qobig’ini shakllantiradi), qobig’ bezi ana shu bo'rtmaning ichiga o'rnashgan. Tuxum yo'llarining pastidagi ancha kengaygan qismi bachadon deb ataladi. U kloakaga mustaqil teshik bilan siydik so’rg’ichining yonida ochiladi. Yetilgan tuxumlar tuxumdon devorini yorib, tana bo’shlig’i orqali tuxum yo'lining voronkasiga tushadi. Shunday qilib, urg’ochi akulaning tuxum yo'llari tuxumdon bilan qo’shilmasdan, to’g’ridan - to’g’ri tana bo’shlig’iga ochiladi. Tuxum yo'llarining devori qisqarib turishi tufayli ichidagi tuxumlar bachadon tomonga qarab harakat qiladi. Ichki otalanish akulasimon baliqlarga xos, bunda spermatozoid bilan tuxum hujayra tuxum yo'lining yuqori bo'limida qo’shiladi. Tirik tug’uvchi formalarida embrion to’liq shakllango'nga qadar tuxum yo'lining bachadon bo'limida saqlanib turadi. Tuxum qo’yib ko'payadigan formalarida esa, qalin pardaga o'ralgan tuxumlar tashqariga tashlanadi.

Ishning bajarilishi.
1. Akulaning tashqi ko'rinishi va ichki organlarining tuzilishi bi lan tanishib bo'lgach, quyidagi rasmlarni albomga chizib oling.
2. Akulaning tashqi tuzilishi.
3. Ichki organlarining joylashishi.
4. Erkak va urg’ochi akula jinsiy organlarining umumiy ko'rinishi.
Nazorat savollari:

1. 
   Tog’ayli baliqlarning tashqi tuzilishi qanday?
   
2. 
   Tikanli akula qon aylanish tizimining tuzilishi qanday?
   
3. 
   Tikanli akula nerv tizimining tuzilishi qanday?
   
4. 
   Tikanli akula nafas olish organlarining tuzilishi qanday?
   
5. 
   Tikanli akula ayirish organining tuzilishi qanday?
   
6. 
   Tikanli akula jinsiy sistemasining tuzilishi qanday?
   
7. 
   Tikanli akulaning ko’payishi.