O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax politexnika instituti

Iogann Vilgelьm Ritter (1776–1810), nemis fizigi va faylasufi. Ultrabinafsha nurlanishni kashf qilishdan tashqari Ritterssilindr ko‘rinishidagi elektr batareyasini yasadi. Bu batareyaga olim sharafagiga Ritter ustuni deb nom berildi. Ustun bir-biriga joylashtirilgan mis disklardan tashkil topgan. Disklar orasiga NaCl (osh tuzi) eritmasiga to‘yintirilgan karton qo‘yilgan. Zaryadlangan qurilmani zaryadsizlanish vaqtida yana tok olish imkoniyati paydo bo‘lgan. Shuning uchun Ritter ustuni zamonaviy akkumulyator batareyalarining otasi hisoblanadi.
Vilgelm Yozef Zinshteden (1803–1891), nemis shifokori va fizigi. Birinchi qo‘rg‘oshinli akkumulyator batareyalarini ishlab chiqdi. 1854 yilda nemis harbiy shifokori Vilgelm Zinsteden quyidagi effektni kuzatgan: sulьfat kislotasi eritmasi solingan eritmaga qo‘rg‘oshin elektrodlaridan tok o‘tkazilganda musbat elektrod qo‘rg‘oshin (IV) - oksid (PbO₂) bilan qoplangan. Manfiy elektrodda esa hech qanday o‘zgarish sodir bo‘lmagan. Agar keyinchalik ushbu elementni o‘zgarmas tok manbaidan uzib, keyin qisqa tutashtiruv hosil qilinsa, undagi qo‘rg‘oshin IV-oksidi tamomila kislotada erib ketguncha doimiy tok hosil qilgan.
Kamil Alfons For (1840–1898) - fransuz fizigi. U qo‘rg‘oshinli akkumulyator batareyalarini takomillashtirgan. For plastinalar ikkala tomonini qo‘rg‘oshin poroshigi va sulьfat kislotadan tayyorlangan pasta bilan qoplagan. SHuning hisobiga akkumulyator batareyalarining sig‘imi sezilarli darajada oshishi ta’minlangan.
Genri Ouen Tyudor (1859–1928) - lyuksemburglik injener va ixtirochi. U akkumulyator batareyalarini tajriba modelidan sanoat modeli darajasiga olib chiqdi. Tyudor elektrodlar yuzasini oshirdi va shunday joylashtirdiki, natijada batareya sig‘imi ko‘payib xizmat qilish muddati uzaydi. U akkumulyator batareyalarini xozirgi konstruksiyasiga keltirdi (yashik xolatiga). Elektrolit sifatida sulьfat kislotani suvdagi eritmasidan foydalandi. Manfiy elektrod qo‘rg‘oshindan, musbat elektrod - qo‘rg‘oshin (IV) - oksid (PbO₂) tashkil topgan. Tyudor akkumulyator batareyalarini sanoat darajasida ishlab chiqarish uchun panjaralar quyishga forma ixtiro qilgan.