O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Transport mashinalar tasnifi
Kon korxonalarida qo‘llaniladigan barcha transport mashinalari xarakatlanish usuli bo‘yicha ikki guruhga bo‘linadi (2.3 - rasm).
Birinchi guruhga uzluksiz ishlaydigan transport vositalari kiradi. Bunday qurilmalarda ish xarakati uzliksiz bo‘lib, odatda, uzoq Vaqt davomida o‘zgarmay qoladi.
Ikkinchi guruhga uzlukli (siklik) ishlaydigan transport vositalari kiradi. Ularda yuk tashish ma’lum xarakat sikli bo‘yicha davriy ravishda amalga oshiriladi.
Uzluksiz ishlaydigan qurilmalarda ularni ishga tushurgandan keyin ish xarakati avtomatik ravishda bajariladi. Uzlukli ishlaydigan qurilmalarda esa, odatda, xarakatni boshqarish talab qilinadi.
Konveyer va skreper transporti, odatda, «eltish», temir yo‘l transporti - «tashigich», shaxtadan yuqoriga klet, platforma yoki skipda chiqarish transporti - «ko‘tarish» deb ataladi.
Uzluksiz ishlaydigan transport qurilmalariga quyidagilar kiradi:
- barcha ko‘rinishdagi konveyerlar (kurakli, tasmali, plastinali, kovshli va x.k.);
- uzluksiz simarqonli tashigich (vagonchalarda temir iz bo‘ylab);
- osma sim - arqon yo‘llari qurilmalari;
- Pnevmatik va gidravlik transport qurilmalari;
- gravitatsion transport, ya’ni yukni yo‘naltiruvchi (nov, quvir va h.k) lar bo‘ylab og‘irlik kuchi hisobiga tashish qurilmalari.
Uzlukli ishlaydigan transport qurilmalariga quyidagilar kiradi:
- lokomotiv transporti;
- avtomobil transporti;
- temir iz bo‘ylab o‘ziyurar tashigichlar va o‘ziyurar vagonchalar;
- skreper qurilmalari;
- temir iz bo‘ylab uchli sim – arqon tashigichlar.


Nazorat savollari:
1. Transport mashinalarining guruhlariga izox bering.
2. Kar’yer transportining vazifalarini izohlab bering.
3. Kon transport mashinalari tavsifini gapirib bering.
4. Avtomobil transportining ishlatilish ko‘lami.
5. Temir yo‘l transportining ishlatilish ko‘lami.
6. Konveyer transportining ishlatilish ko‘lami.
7. Konchilik korxonalarida transport mashinalarining bajaradigan vazifalarini gapirib bering.
8. Transport mashinalarida qanday yuklar tashiladi?
9. Fanning maqsad va vazifalarini gapirib bering.
10. Fan bo’yicha talabalarning bilimiga, ko’nikmа va malakasiga qo’yiladigan talablarni gapirib bering.