O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Davriy harakatlanuvchi qurilmalar. Agarda transport vositasi davriy (siklik) ishlaydigan vosita (masalan, elektrovoz tashigich) bo‘lib, yuk z vagonchalardan iborat sostavda tashilib, har bir vagonchaga m (kg) yuk ortiladigan bo‘lib, 1 soatda o‘tadigan sostavlar soni n yoki sostavlar oralig‘idagi vaqt intervali T (sek) ni tashkil etsa, bunday transport vositasining unumdorligi


, t/soat (1.16)
ga teng bo‘ladi.
Yuk bitta idishda, masalan, skipda tashiladigan bo‘lsa, yuqoridagi ifodada z=1. Agarda qatnaydigan sostavning soni bitta bo‘lsa, ilgarigi ifodadagi T sostavning to‘liq reysiga ketadigan vaqtiga teng bo‘ladi.
Agarda bir vaqtda qatnaydigan sostavlar soni N, Sostav reysining davomiyligi esa Tr (sek) bo‘lsa
, t/soat (1.17)
Ma’lum bir o‘rtacha tezlik bilan harakatlanuvchi sostavning yuk tashish masofasi oshishi bilan reys davomiyligi T_r ham oshib boradi. Shuning uchun bunday vaziyatlarda belgilangan unumdorlikni ta’minlash uchun qatnayotgan sostavlar soni N ni yoki sostavning foydali massasi mz ni yoki ham uni ham buni ko‘paytirish kerak bo‘ladi.
Shunday qilib, davriy (siklik) harakatlanuvchi transport qurilmalarida ularning unumdorlik parametrlarining qiymati nafaqat unumdorlikning miqdori, balki yuk tashish masofasiga ham bog‘liqdir. Uzluksiz harakatlanuvchi qurilmalarda esa, aksincha, unumdorlik parametrlarining qiymati faqat unumdorlik miqdoriga bog‘liq va tashish masofasiga bog‘liq emas [(1.11) – (1.14) ifodalar].


3 – ma’ruza
Transport mashinalarining harakatga qarshilik kuchlari


Ma’ruza rejasi:

1. 
   Harakatga qarshilik ko‘rsatuvchi kuchlar.
   
2. 
   To‘g‘ri va egri chiziqli uchastkalardagi qarshilik.