O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov

6.2 bo‘lim bo‘yicha xulosalar.
● Entalpiya holat funksiyasi va entalpiyaning o‘zgarishi sistemaning boshlang‘ich holatdan oxirgi holatga o‘tish yo‘liga bog‘liq emas. P = const da ∆H =∆E + P∆V, ya’ni sistemaning hajmi o‘zgarmas bosimda o‘zgaradi.
● Entalpiya o‘zgarishi ∆H = Q_p, ya’ni entalpiya o‘zgarishi o‘zgarmas bosimda borayotgan kimyoviy va fizikaviy jarayonlardagi chiqayotgan yoki yutilayotgan issiqlikka teng.
● Agar jarayon borishida issiqlik chiqsa (∆H<0), u ekzotermik; agar issiqlik yutilsa (∆H>0) jarayon endotermik bo‘ladi.
3.3. Kalorimetriya. Kimyoviy va fizikaviy jarayonlarning issiqlik effektlarini o‘lchash
Nisbiy issiqlik sig’imi. Kimyoviy va fizikaviy jarayonlar davomida energiyaning o‘zgarishini aniqlash uchun chiqayotgan yoki yutilayotgan issiqlikning miqdorini va temperatura o‘zgarishini bilish kerak. Ma’lumki, ob’ekt qanchalik ko‘p isitilsa, uning temperaturasi shunchalik yuqori bo‘ladi va aksincha, ya’ni ob’ekt tomonidan yutilgan va chiqarilganissiqlikning miqdori temperaturaning o‘zgarishiga proporsional bo‘ladi. Har bir ob’ekt o‘zining issiqlik sig‘imiga ega, ya’ni uning temperaturasini 1 K ga o‘zgartirish uchun zarur bo‘lgan issiqlik miqdori: issiqlik sig‘imi = q / ∆T (J/K birligida).
Solishtirma issiqlik sig‘imi.
1g ob’ektning temperaturasini 1K ga ko‘tarish uchun zarur bo‘lgan issiqlik miqdori:
Solishtirma issiqlik sig‘imi = q / massa∙∆T (J/g∙K)
Bundan har qanday jarayonning davomida yutilayotgan yoki chiqarilayotgan issiqlik quyidagi tenglamadan hisoblanishi mumkin:
q = C ∙massa∙∆T(6.7)

Ayrim element va uning birikmalarining issiqlik hosil bo’lishic (J/g K) Elementlar Аl C Fe Cu Au 0.900 0.711 0.450 0.387 0.129 Birikmalar Suv Н2О Etilspirti С2Н5ОН Etilen glikol (СН2ОН)2 Uglerod xlor to’rt ССl4 4.184 2.46 2.42 0.862