O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti ―oziq-ovqat texnologiyasi‖ kafedrasi

Kapsulalarni bo‗yash 
Uglevodlarga boy bo‗lgan va azot kam bo‗lgan muhitda ayrim bakteriyalar 
o‗sayotganda shilimshiq kapsula hosil qiladi. Bunday bakteriyalarda kapsula mavjudligi 
ularning tur belgisi bo‗lib, tashxis ahamiyatga ega. Har xil turdagi bakteriyalarning 
kapsulasi o‗lchami (yirik-maydaligi) va kimyoviy tarkibiga ko‗ra bir-biridan farq qiladi, 
sust (kuchsiz) bo‗yaladi va bo‗yashda shakli oson o‗zgaradi. Kapsulalarni aniqlash uchun 
negativ kontrastlash usuli, Olt va Mixin usullari qo‗llanadi. 
Olt usuli
. Bunda surtma safranining 2-3 foizli eritmasi bilan bo‗yaladi. Bo‗yovchi 
eritma bevosita ishlatishdan oldin tayyorlanadi. Buning uchun bo‗yoq moddani issiq suvda 
eritib, keyin filtrlanadi. Surtma bir oz isitib turib, 1-3 minut davomida bo‗yaladi va tezda 
suv bilan yuviladi. Preparat quritilmaydi, unda suv bo‗lishi kerak. Keyin ustiga qoplag‗ich 
oyna yopib, mikroskopning immersion ob‘ektivida ko‗riladi. Bunda yorug‗lik nuri suv 
qatlamidan o‗tib, kapsula va mikrob hujayrasining tanasida nur sinishining farqini 
ko‗paytiradi. Mikroskopda qaralganda, mikrob hujayralari tanasi qizil rangga, kapsulalar 
sariq rangga bo‗yalgani yaqqol ko‗rinadi. 
Mixin usuli.
Fiksatsiyalangan surtma isitib turib, 2-3 minut davomida Lyofflerning 
metilen ko‗ki (yaxshisi eski eritma) bilan bo‗yaladi. Keyin tezda suv bilan yuvib quritiladi. 
Mikroskopda qaralganda mikrob hujayralarining tanasi qoramtir, kapsulalar och-pushti 
rangda ko‗rinadi.