O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti

10.2. Keramik quvurlar ishlab chiqarish texnologiyasi.


Quyida berilgan chizma (1-fragment) dagi loytuproqni kuydirish va shamot olish eng ma’suliyatli jarayon hisoblanadi.Ushbu maqsadda ishlatilayotgan shaxtali pech balandligi 11,4 m bo’lib, hajmi 73 m³ ni tashkil qiladi. Unumdorligi kuniga 60 t, 1 t shamot olish uchun 90 kg shartli yoqilg’i sarflanadi. 1 soat olinadigan mahsulot miqdori-0,034 t/m³ (25-jadval).


SHamotning fraktsiyalangan kukunini tayyorlash chizmasi
5-jadval

Loy tuproq transportirovkasi(telьfer yoki vagonetka)

Loy tuproqni ta’minlagich (yashikli ta’minlagich)

Loy tuproqni kuydirish (shaxtali yoki aylanma pechlar, 1150-1200 ^oS)

SHamot transportirovkasi (vagonetka)

SHamotni donalash (jag’li maydalagich)

Donalangan shamotni unlash (uzluksiz ishlovchi sharli tegirmon)

SHamot kukunini fraktsiyalarga ajratish (burat elagi)

Tayyor fraktsiyalangan shamot kukuni (bunker)

Kuydirishda ishlatiladigan aylanib turadigan pech uzunligi 17,6 m, hajmi 31 m³, 1 t shamot hosil qilish uchun 114 kg shartli yoqilg’i sarflanadi, 1 soatda 1 m³hajmdan olinadigan mahsulot miqdori -0,081 t. 

Jadvaldagi yuqori darajada mexanizatsiya qo’llangan chizmada plastik jipslash usuli bo’yicha vertikal quvur presslarida buyumlar olinishi yaqqol ko’rinib turibdi. 


Loy tuproqning fraktsiyalangan quruq kukunini tayyorlashchizmasi
26-jadval

Loy tuproq transportirovkasi (telьfer yoki vagonetka)

Loy tuproqni ta’minlagich (yashikli ta’minlagich)

Loy tuproqni donalash(qirindilagich (strugach) yoki valokli maydalagich)

Maydalangan loy tuproqni uzatish (tasma transportyor)

Loy tuproqni kuritish (quritish barabani, quritishdan keyingi W=8-10 %)

Quritilgan loy tuproqni tepaga uzatish (elevator)

Quritilgan loy tuproqni saqlash (bunker)

Dozalash (hajmiy yoki tarozli)

Donalangan loy tuproqni unlash (dezintegrator yoki bolg’ali tegirmon, zarrachalar o’lchami 1 mm dan kichik)

Loy tuproq kukunini tepega uzatish (elevator)

Loy tuproq kukunini fraktsiyalarga ajratish (burat elagi)

Tayyor fraktsiyalangan shamot kukuni (bunker)

Konveyer liniyada quvurlarni rastrubi yuqoriga ko’tarilgan vertikal holatida transportirovka qilish uchun tarelkalari bor metalli shtangalardan foydalanilgan. Qabul qilingan texnologik rejim bo’yicha shtangalar bir-biridan ma’lum uzoqlikda joylashgan bo’ladi. Bunday liniyalarni qo’llash tufayli qo’l kuchi kam sarflanadigan bo’ldi, mehnai unumi sezilarli oshdi, ko’p maydon bo’shadi va ishlab chiqarishning texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari yaxshilandi.

27-jadvalda ko’rsatilgan jarayonlar ichida eng muhimi valyushkalarga jipslash yo’li bilan quvur shaklini berishdir. Bu jarayon MDH mamlakatlarida vakuumsiz SM-306 va SM-390 presslari, vakuumli SM-88 kabi presslarni ishlatish orqali amalga oshadi. Jipslanish vaqtida quvur vertikal holatida bo’ladi. SHuning uchun bunday jihozlar vertikal presslar nomi bilan ham ataladi.