O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat

6-mavzu:
SIYoSIY ONG, SIYoSIY MADANIYaT


REJA:

1. 
   Siyosiy ong tushunchasi, manbai, funktsiyalari, darajalari va shakllari
   
2. 
   Siyosiy ong shakllanishining asosiy omillari va siyosiy tarbiya
   
3. 
   Madaniy siyosat va uning rivojlanish xususiyatlari. Siyosiy madaniyatning mohiyati, tuzilishi, darajalari va turlari
   

1. Siyosiy ong tushunchasi, manbai, funktsiyalari, darajalari va shakllari
Siyosiy ong – siyosiy fan kategoriyalaridan biri hisoblanadi. U o’zining mohiyati, manbai, funktsiyalariga ko’ra iqtisodiy, huquqiy, falsafiy, axloqiy, estetik, diniy ongdan farq qiladi.
Siyosiy ong – siyosiy borliqning idrok qilinishidir. Kishilar mavjud siyosiy voqelik bilan qanoatlanib qolmaydilar. Ular hamisha bu voqelikni bilishga, anglashga va uni o’zgartirishga intiladilar. Kishilarning ana shu siyosiy borliq haqidagi bilimlari, qarashlari, tasavvurlari ularning siyosiy ongini tashkil etadi.
Siyosiy ong – siyosiy borliqning sub’ektiv aks etishidir. U siyosiy voqelikni qanday bo’lsa, shunday, xolisona tarzda, bo’yamasdan, bo’rttirmasdan, mutlaqlashtirmasdan aks ettiradi. Biroq, siyosiy ong siyosiy voqelikni oyna kabi qanday bo’lsa, shunday, mexanik tarzda, jonsiz aks ettirmaydi. U siyosiy voqelikning sir-asroriga «kirib» boruvchi, undan ilgarilab ketuvchi, ijtimoiy siyosiy jarayonlarning o’zgarishi va rivojlanishini bashorat qiluvchi va aks etirishdir. Siyosiy ong – jamiyatning siyosiy hayoti va uning barcha boshqa sohalariga katta ta’sir ko’rsatishga qodir bo’lgan ijtimoiy hodisadir. Bundan tashqari, alohida olingan kishilarning ham, jamiyat ijtimoiy-siyosiy birlashmalarining ham xulq-atvori va faoliyatlarining xarakteri ko’p jihatdan siyosiy ongning shakllanishi va rivojlanish darajalariga bog’liqdir. SHuning uchun ham ijtimoiy jarayonlarni siyosiy boshqarish amaliyotida, ham jamiyatning, ham uni tashkil etuvchi individlar, ijtimoiy guruhlar, qatlamlarning siyosiy ongi holatini hisobga olish o’ta muhimdir. Bu o’rinda hokimiyatlar, siyosiy partiyalar ijtimoiy-siyosiy muvozanatni saqlab turishga imkon beradigan, davlatning ijtimoiy taraqqiyoti ehtiyojlarini to’la ifoda etadigan siyosiy ongni shakllantirish va rivojlantirishga intilishlari zarur bo’ladi.
Siyosiy ong ko’pincha siyosiy tasavvurlar yig’indisidan iborat bo’ladi. Ongsiz, tasavvurlarsiz kishilik jamiyati bo’lmaganidek, siyosiy ongsiz, tasavvurlarsiz siyosiy sohaning bo’lishi ham mumkin emas.
Siyosiy ong nafaqat guruhiy, balki individual xarakterga ham ega. U aniq tarixiy shart-sharoitning, muayyan omillar ta’sirining mahsulidir²⁹.
Siyosiy ongning shakllanishi va rivojlanishida quyidagi manbalar asosiy omil bo’lib xizmat qiladi.